رویدادهای اسلام از 381 ـ 390 ق

سال 381 ق = 991-992 م.(1)

رویدادها

بغداد: برکناری الطائع

* بهاء الدوله دیلمی، به تحریک ابن معلم، بزرگِ شیعیان، خلیفه وقت، الطائع را واداشت که خود را برکنار کند و با ابوعباس، احمد بن مقتدر بیعت کند، به او لقب القادر بالله دهد.

حلب:

* پس از وفات سعدالدوله فرزند سیف الدوله حمدانی امیر حلب، حکومت به پسرش سعیدالدوله رسید و لؤلؤ جراحی، مولای حمدانیان، به عنوان وصی او تعیین شد. بعدها لؤلؤ، به تنهایی حکومت را قبضه کرد.

دمشق:

* عزیز فاطمی، سردار منجوتکین را به عنوان جانشین منیر خادم، به امارت دمشق منصوب کرد.

مغرب دور:

* وارد شدن زیری بن عطیه مغراوی، رئیس قبایل مغراوه و زناته، بر منصور بن ابی عامر و اعلام دوستی با او. منصور نیز ولایت مغرب دور را بدو داد و تمام قبایل، حکومت وی را پذیرفتند.

وقایع نظامی

درگیری حمدانیان و فاطمیان و استمداد حمدانیان از روم

* بکجور در سال 378ق پس از عزلش از ولایت دمشق، بر رقّه دست یافت و از اعراب و کردها سپاهی فراهم کرد و روانه حلب شد. سعدالدوله، امیر حلب از باسیل دوم، امپراتور «روم»، یاری خواست و او نیز با سپاهی به یاری امیر حلب شتافت. در این جنگ، سعدالدوله پیروز شد و بکجور را دستگیر و دستور کشتن او را صادر کرد، سپس عازم رقّه شد و بر آن جا نیز دست یافت. پس از وفات سعدالدوله، عزیز فاطمی، سپاهی به فرماندهی سردار منجوتکین، برای تصرف حلب روانه کرد. لؤلؤ جراحی ، وصی سعیدالدوله، از رومیان، کمک خواست، و امپراتور روم از انطاکیه با سپاهی انبوه برای یاری لؤلؤ حرکت کرد. دو سپاه، کنار جسر الحدید (پل آهن) رودِ عاصی با هم روبه رو شدند. منجوتکین، سپاه روم را شکست داده، برآنان پیروز شد. آن گاه به دمشق بازگشت و عزیز، او را به حکومت بر دمشق گماشت.

درگذشتگان

* ابن بابویه قمی.* ابن زرب.* ابن معروف.* ابن مهران.

* بکجور ترکی.* جوهر صقلی.* سعد الدوله حمدانی.* عامری نیشابوری.

ابن بابویه قمی(محمد)

ابوجعفر، محمد بن علی بن حسین بن موسی قمی معروف به شیخ صدوق، دانشمند شیعی و از بزرگ ترین محدثان شیعه است. از خراسان به بغداد آمد و بسیاری از دانشمندان آن سامان، در حلقه درس وی حاضر می شدند. رکن الدوله دیلمی، سلطان وقت، وی را بسیار گرامی داشت.

از تألیفات او کتاب الاعتقادات، عیون اخبار الرضا، المصابیح، علل الشرائع و الاحکام، المقنع، الهدایه و بسیاری آثار خطی و چاپی دیگر است.

شیخ صدوق در ری از دنیا رفت.(2)

ابن زرب

ابوبکر، محمد بن یبقی بن زرب، از قضات بزرگ و خطیبان والای اندلس و از آگاه ترین افراد زمان خویش به مذهب مالکی بود. وی در سال 367ق در ایام حکومت المؤید، هشام بن حکم اموی، قاضی قرطبه شد. ابن مسره (به شرح حال محمد بن عبدالله، متوفای 319هـ. مراجعه شود) را زندیق و کافر خواند و کتابی در ردّ او نوشت واز پیروان ابن مسرّه خواست که توبه کنند. آنان توبه کرده، آنچه از کتب ابن مسرّه نزد خود داشتند، سوزانند. کتابی در ردّ ابن مسرّه و نقض آرا و نظریات او و کتاب الخصال در فقه مالکی از اوست. او در قرطبه درگذشت؛ در حالی که بیش از سی سال عهده دار منصب قضا در آن سامان بود.(3)

ابن معروف

ابومحمد، عبیدالله بن احمد بن معروف، قاضی القضات بغداد بود. خطیب بغدادی، در تاریخ بغداد، چنین می نویسد: «ابن معروف، از بزرگان، خردمندان، باتجربه، فرزانه، خوبروی، نکته سنج و