سعدالدوله حمدانی

ابوالمعالی، شریف بن علی بن سیف الدولة بن عبدالله بن حمدان، به سعدالدوله ملقب بود. هنگامی که پدرش در حلب درگذشت، او در میّافارقین بود. سپس عازم حلب شد و در سال 356ق به جای پدرنشست. میان او و دایی اش ابوفراس حمدانی کدورتی بود، و گفته اند: ابوفراس با او رقابت و هم چشمی می کرد، لذا سپاهی به فرماندهی قرعویه، حاجب خویش، روانه کرد. او با ابوفراس جنگید و ابوفراس کشته شد. قرعویه بر سعدالدوله نیز غلبه یافت و او را در سال 358ق از حلب بیرون راند و در آن جا به طور مستقل به حکمرانی پرداخت.

سعدالدوله به میّافارقین، که مادرش در آن جا بود، رفت و سپس به حمص بازگشت و در سال 359ق به حلب هجوم آورد و آن را از قرعویه باز پس گرفت. در سال 373ق دموستوک، فرمانده سپاه روم خواست تا حلب را فتح کند، اما سعدالدوله، مقابل او ایستادگی کرد و در نهایت دموستوک شکست خورد و سعدالدوله نیرومندانه به فرمانروایی پرداخت. او در حلب درگذشت و در رقّه دفن و فرزندش سعیدالدوله جانشین او شد.(8)

عامری نیشابوری

احمد بن یوسف عامری نیشابوری، از شاگردان ابوزید، احمد بن سهل بلخی (متوفای 322ق) و استاد احمد بن محمد مسکویه (متوفای 421ق)، او عالمی منطقی و از فلاسفه بزرگ اسلامی بود. بعضی از کتاب های ارسطو را شرح کرده و بر آن ها تعلیقات بسیار ارزشمندی نوشته است. در نیشابور بالید و عازم بغداد شد و در آن جا مدتی اقامت گزید. سپس به سوی ابن عمید روانه شد و مورد اکرام و بزرگداشت وی قرار گرفت و با هم تعدادی از کتاب ها را خواندند و عامری به نیشابور بازگشت.

ابوحیان توحیدی در کتاب المقابسات و الإمتاع و المؤآنسه خود، نظریات فلسفی و منطقی عامری را آورده است. کتاب های عامری مجموعه ای است که إنقاذ البشر من الجبر و القدر، التقریر لأوجه التقدیر، الابصار و المبصر و النسک العقلی را شامل می شود و اکثراً دست نویس است.(9)

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم سال 381 = بیستم مارس سال 991؛ جمعه 22 شوال سال 381 = اول ژانویه سال 992.

[2] الفهرست، ص 277؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: «ابن بابویه»؛ الأعلام ، ج 7، ص 159.

[3] تاریخ قضاة اندلس، ص 77، 201؛ المغرب فی حلی المغرب، ج 1، ص 209؛ فهرست ابن خیر، ص 246؛و الأعلام، ج 7، ص 360.

[4] تاریخ بغداد، ج 10، ص 365؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 162؛ یتیمة الدهر، ج 3، ص 125؛ العبر، ج 3، ص 20؛ الأعلام ، ج 4، ص344.

[5] الأعلام ، ج 1، ص 112؛ معجم الأدباء، ج 1، ص 41؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 160.

[6] زبدة الحلب، ج 1، ص 161 و 179؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 160؛ تاریخ ابن القلانسی، ص 27 و پس از آن.

[7] النجوم الزاهره، ج 4، ص 28 به بعد؛ وفیات الاعیان، ج 1، ص 375؛ شذرات الذهب، ج 3، ص 98؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 310؛ الأعلام، ج 2، ص 146؛ دائرة المعارف الاسلامیة، ماده: «جوهر صقلی»؛ تاریخ الدولة الفاطمیه، ص 140 و 226 به بعد.

[8] زبدة الحلب، ج 1، ص 155، 181؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 201؛ الأعلام، ج 3، ص 228 و تاریخ ابن القلانس، ص 27 به بعد.

[9] معجم الادباء، ج 1، ص 411؛ ج 3، ص 124؛ المقابسات، مقابسه شماره 20، ص 41 و شماره 43، ص 90؛ الامتاع و المؤانسه، ج 1، ص 36؛ الملل و النحل، ج 2، ص 158؛ الأعلام ، ج 8، ص 21؛ بیان الادیان، ص 16 و 51.

سال 382 ق = 992-993 م.(1)

وقایع نظامی

حملات روم

* سپاه روم، شهرهای خلاط، ملاذگرد و ارجیش را محاصره می کند. ابوعلی، حسن بن مروان کردی، حاکم دیاربکر، با آنان مذاکره کرده و یک آتش بس ده ساله را امضا می کند.

درگذشتگان

* حسن عسکری.

حسن عسکری

ابواحمد، حسن بن عبدالله بن سعید بن زید بن حکیم عسکری، در سال 293ق در شهر عسکر مکرم، از نواحی اهواز متولد و بدان جا منسوب شد. به بغداد رفت و در بسیاری از سرزمین ها سیاحت کرد و بلند آوازه گردید. او با دایی و استادش ابوهلال، حسن بن عبدالله عسکری هم نام بود. وی فقیه و ادیب بود، و ریاست نقل حدیث، املا و تدریس در اهواز، به او منتهی می شود. بزرگانی مانند صاحب بن عبّاد نزد او می آمدند تا از او بهره گیرند. او از ابوبکر بن دُرید و عالمان هم سنگ او، و یحیی صولی و دیگر مشاهیر علم و ادب بهره برد.

از نوشته های او، کتاب الزّواجرو المواعظ، الحکم و الامثال، راحة الارواح، تصحیفات المحدّثین، صناعة الشعر، المصون فی الادب و... است. وی در 89 سالگی درگذشت.(2)

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم سال 382 = نهم مارس سال 992؛ یکشنبه چهارم ذی القعده سال 382= اول ژانویه سال 993.

[2] خزانة الادب، ج 1، ص 97؛ انباه الرواة، ج 1، ص 310؛ وفیات الاعیان، ج 2، ص 83؛ مقدمه عبدالسلام هارون بر کتاب المصون فی الادب، چاپ کویت، سال 1960؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 542؛ الأعلام، ج 2،ص211.