سال 383ق = 993-994 م.(1)

رویدادها

بغداد: ازدواج خلیفه

* خلیفه القادر بالله، شاهزاده سکینه، دختر بهاءالدوله را به صدهزار دینار مهریه، به کابین خود در می آورد، ولی سکینه پیش از زفاف می میرد.

بنای دارالعلم

* ابونصر، شاپور بن اردشیر، وزیر بهاء الدوله، مرکز علمی بغداد را بنا نهادو آن مرکز را بر فقیهان و اموال بسیاری را بر آن وقف کرد. ابوالعلای معری هنگام ورود به بغداد، به آن جا می رفت. این کتابخانه در سال 450ق و هنگامی که طغرل بیک برای سرکوب شورش بساسیری به بغداد بازگشت، در آتش سوخت.

آشوب در لشکر

* لشکریان دیلمی در بغداد به علت بی اعتباری پول و گرانی، به خانه وزیر، ابونصر شاپور حمله و آن را غارت می کنند.

وقایع نظامی

جنگ میان دیلمیان

* صمصام الدوله با برادرش بهاء الدوله جنگیده، بر بصره و اهواز سلطه می یابد. بهاء الدوله پس از کشته شدن صمصام الدوله در سال 388ق آن ها را باز پس می گیرد.

حملات دریایی روم

* اسکندریه: ناوگان بیزانس در تدارک حمله ای به مصر بود و ناوگان فاطمی در یک رویارویی که مقابل اسکندریه رخ داد، مانع پیشرفت آنان شد و ناوگان بیزانس شکست خورد و بسیاری از سربازان آن اسیر شدند.

درگذشتگان

* خوارزمی (ابوبکر).

خوارزمی (ابوبکر)

ابوبکر، محمد بن عباس خوارزمی، خاستگاه او طبرستان بود و در خوارزم زاده و بدان جا منسوب شد. در جوانی در پی علم و مال به شهرهای مختلف سفر کرد و مدتی در شام اقامت گزید و در حلب به سیف الدوله پیوست. سپس آن جا را به قصد بخارا ترک کرد و به سیستان رفت و طاهر بن محمد، والی آن جا را ستود و چون از طاهر، نفعی به او نرسید او را هجو و طاهر او را زندانی کرد. خوارزمی، پس از آزادی از زندان به نیشابور رفت و به صاحب بن عباد پیوست و در آن جا در شصت سالگی درگذشت. او از مشهورترین کاتبان رسائل اخوانیه بود و روزگاری دراز مقام بزرگ ترین کاتب را داشت تا این که میان او و بدیع الزمان هَمْدانی، مناظرات علنی صورت گرفت که همدانی بر وی غالب آمد و این پیش آمد او را اندوهگین ساخت و هنوز سالی از این مناظره نگذشته بود که از دنیا رفت.

از صاحب نظران در لغت بود و به اشعار عرب و نسب های آنان و اخبار پیشینیان آگاهی داشت. او شاعر بود و اشعاری حکیمانه داشت. شعر زیر از آن جمله است:

«هنگامی که چیزی کمال یافت، کاستی آن آشکار می شود، و هنگامی که گفته شد تمام شده است، منتظر زوال آن باش!»

او ضعف عباسیان و عاقبت کارشان را چنین بیان می کند:

«آیا ندیدی بنی عباس را که دروازه های کنیه و القاب را گشودند؟

به کسانی لقب دادند که اگر؛ سرسلسله آنان (عباسیان) زنده بود، او را به دربانی قصر هم نمی پذیرفت.

خلیفه از آن روبه مردم لقب می بخشد که تهی دست شده، نیاز به دِرم دارد.»

خوارزمی دیوان شعر و مجموعه نامه هایی دارد. او خواهرزاده محمد بن جریر طبری است.(2)

پی نوشت ها:

[1] یک شنبه اول محرم سال 383 = 26 فوریه سال 993؛ دوشنبه پانزدهم ذی القعده سال 383 = اول ژانویه سال 994.

[2] یتیمة الدهر، ج 4، ص 182، 226؛ وفیات الاعیان، ج 4، ص 400؛ الوافی بالوفیات، ج 3، ص 191 و 199؛ شذرات الذهب، ج 3، ص 105؛ الحضارة الاسلامیة فی القرن الرابع الهجری، ج 1، ص 403؛ و الأعلام، ج 7، ص 52.

سال 384ق = 994-995 م.(1)

رویدادها

خراسان

* امیر نوح بن منصور سامانی، محمد بن سبکتکین را به حکومت خراسان گماشت و به او لقب سیف الدوله داد. وی به خراسان روانه شد و کارگزار آن جا علی بن سیمجور را بیرون راند، سپس وی را اسیر و زندانی کرد. علی بن سیمجور در زندان درگذشت.

بغداد

* بالا گرفتن جریان عیاران در بغداد و بروز اختلاف میان اهل سنت و شیعیان.

مغرب دور

* زیری بن عطیه مغراوی، امیر مغرب دور، شهر وجده را ساخته، آن را به عنوان پایتخت خود برمی گزیند.