سال 385ق = 995-996 م.(1)

رویدادها

مصر

* عزیز فاطمی، حسن بن عمّار را به وزارت برگزیده، به او لقب امین می دهد.

وقایع نظامی

حملات روم

* امپراتور باسیل دوم در رأس سپاهی، عازم شام شد و بر شیزر و حمص دست یافت، ولی به دلیل تسخیر ناپذیری دژها و حصار شهرِ طرابلس، نتوانست آن ها را تسخیر کند.

درگذشتگان

* ابن سکرّه.* اعین بن اعین.

* دارقطنی.

* صاحب بن عباد.* عتقی.

* وأواء دمشقی.

ابن سکرّه

محمد بن عبدالله بن محمد هاشمی بغدادی، از نسل ابوجعفر منصور، شاعری ملیح و مطبوع، سرزنده و خوش طبع بود و بسیار شعر می سرود گفته شده است: دیوان شعر او پنجاه هزار بیت داشت و ده هزار بیت آن را درباره کنیز سیاهی به نام خمره، کنیز خلیفه و مادر عیسی، فرزند خلیفه سروده است. او درباره خمره می گوید:

«دلباخته انسانی شدم که چهار چیز در چهره او هست که در هیچ فردی جمع نشده است.

صورت او ماه تمام و شقیقه اش عطر و آب دهانش شراب و دندان هایش چون دانه های تگرگ است.» آن گاه محبوب خود را چنین وصف می کند:

«شاخه، به اعتدال قد او نسبت داده می شود و گل سرخ برگونه اش افشانده شده است.

ماهی است که ماه شب چهارده با همه زیبایی اش آرزو دارد به غلام او نسبت داده شود.

در هوشیاری اش، از وی یک بوسه خواستم؛ او نپذیرفت و این جواب، همراه مرگ بود.

هنگامی که مستی او را در ربود، از او هزار بوسه گرفتم؛ بدون این که وی را ستایش کنم.»(2)

اعین بن اعین

طبیب برجسته و خوش نام مصری که شناختی دقیق در درمان بیماری ها داشت و پزشک المعزلدین الله فاطمی و پسرش عزیز بود. کتابی از او به جا مانده که درباره بیماری های چشم و درمان آن ها است.(3)

دارقطنی

ابوالحسن، علی بن عمر بن احمد بن مهدی بن مسعود بن نعمان بن دینار، معروف به دارقطنی بغدادی، در یکی از محله های بغداد به نام دارالقطن متولد و بدان جا منسوب شد. در زمان خود، امام حدیث بود و شناخت حدیث و علوم مربوط به آن، به وی منتهی شد و در این خصوص، امیرالمؤمنین خوانده می شد. او در نحو و انواع قراآت، صاحب نظر و نخستین کسی بود که علم قرائت را تصنیف کرد و آن را در چند باب، سامان داد.

وی حافظ اشعار عربی بود. به مصر مهاجرت کرد و یکی از کتب حدیث را به ابن حنزابه، وزیر کافور اخشید آموخت. آن گاه به بغداد بازگشت و در آن جا امامت قرائت قرآن را به عهده گرفت.

کتاب های السنن، العلل الواردة فی الاحادیث النبویه، المجتبی من السنن المأثوره، المختلف و المؤتلف فی الحدیث و... از آثار اوست.

دار قطنی در 79 سالگی در بغداد درگذشت.(4)

صاحب بن عباد

ابوالقاسم، اسماعیل بن ابوالحسن عباد بن عباس بن عباد بن احمد بن ادریس طالقانی، در طالقان(5) از نواحی خراسان متولد و بدان جا منسوب شد. وی در خاندان شرف و دانش پرورش یافت و دانش را از عده ای از علمای ری و بغداد فرا گرفت. سپس زندگی علمی خود را کنار ابن عمید (ابوالفضل محمد بن حسین) آغاز کرد و هم نشینی اسماعیل با وی به قدری زیاد شد که به «صاحب بن عمید» یا «صاحب» نامیده شد و با نام صاحب بن عباد شهرت یافت.

مؤیدالدوله دیلمی و پس از او برادرش فخرالدوله، سلطان ری، او را به وزارت خود برگزید. او از لحاظ دوراندیشی، اراده راسخ، سروری، نجابت، سخاوت و عدالت، از رجال زمان خود و ادیبی فصیح و شاعری دانشمند بود. مدح کنندگان اسماعیل، وی را به دلیل این که عالمان و ادیبان را پیرامون خود جمع کرده بود، به هارون الرشید تشبیه کرده اند، اما در بخشش، نسبت به پیشینیان ممسک بود وعطای فراوان نمی داد، از این رو توحیدی خشمگین شد و او را با بدترین واژه های رایج زمان خود، هجو کرد. آنچه را که توحیدی در