با توجه به این که خلیفه عبدالرحمان شهر الزهراء را بنا نهاده بود، وی نیز شهر الزاهره را در شرق قرطبه و کنار رودخانه بزرگ بنا کرد وپلی مانند آنچه در شهر قرطبه بود، بر رودخانه قرطبه ساخت. او دو برابر فضای مسجد جامع قرطبه، به آن افزود. او در شهر سالم و در قصرش مدفون گشت و بر سنگ قبر وی، ابیات ذیل نگاشته شد:

«آثارش چنان روزگار او را مجسم می کند که گویا تو او را با چشمانت می بینی.

به خدا سوگند! هیچ کس به حق، مانند او بر جزیره، حکومت نکرد، و هیچ کس چون او، بر سپاه، فرمان نداد.»

ابن درّاج قسطلی، شاعر دربار او، در قصاید متعددی وی را مدح کرده، سخاوت، شجاعت و پیروزی های او را ستوده است. قصیده ذیل، یکی از آن قصاید است:

«پناه هدایت و دین، مقابل ملحدان است، ولی گمراهی، برابر او، پناهی ندارد.

ماه و خورشیدهایی درخشان از قبیله تمیم و یعرب؛ برگرد او جمع شدند.

از صفات قبیله حِمیَر که ابر بخشش و شبنم کرامتند، نزد او گرد آورند.

روزگار بلندهمت، مهار خود را به آن ها داد، و آنان روزهای ناآرام را که به سرعت می گذشت، رام کردند.

آنان حزب نبوت و هدایت را در حالی یاری کردند، که یاوری در عالم نداشت.

هیچ ستایشی نتواند منتهای مدح تو را به جا آورد، و هر امیدی به جز تو، غرور و فریب است.

تو نشانه های هدایت را احاطه کردی، و خدای قدیر، کرامت ها را در وجود تو نهاده است.

تو گوشه عیش و امیال گزیده ای، و اندیشه ات در دورترین نقاط کشور، پرواز می کند.

عزم راسخ تو، از پیروزی خبر می دهد، و بخت نیکوی تو به فتح آشکار، بشارت می دهد».(6)

پی نوشت ها:

[1] پنج شنبه اول محرم سال 392 = بیستم نوامبر سال 1001؛ پنج شنبه دوازدهم صفر سال 392 = اول ژانویه سال 1002.

[2] وفیات الاعیان، ج 3، ص 246؛ العبر، ج 3، ص 55؛ یتیمة الدهر، ج 1، ص 137؛ البدایة و النهایه، ج 12، ص 231؛ أنباه الرواة، ج2، ص235؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 205؛ الفهرست، ص 128؛تجارب الأمم، ج 2، ص 417؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: «ابن جنّی»؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 576؛ معجم الادباء، ج 5، ص 15؛ الاعلام، ج 4، ص 364؛ دیوان شریف رضی.

[3] تاریخ بغداد، ج 13، ص 450؛ الأعلام، ج 9، ص 139.

[4] النجوم الزاهره، ج 4، ص 294؛ زبدة الحلب، ج 1، ص 185؛ 197؛ الأعلام، ج 3، ص 148.

[5] وفیات الاعیان، ج 3، ص 278؛ شذرات الذهب، ج 3، ص 56؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 331؛ طبقات الشافعیه، ج 3، ص459؛ معجم الادباء، ج 5، ص 249؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 205؛ الأعلام ، ج 5، ص 114؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 585.

[6] الحلّة السیراء، ص 148؛ العبر، ج 4، ص 318 و 321؛ الکامل ابن اثیر، ج 8، ص 177؛ البیان المغرب، ج 2، ص 246، 253؛ العبر، ج3، ص 58؛ الوافی بالوفیات، ج 3، ص 312؛ تاریخ المسلمین و آثار هم فی الاندلس، ص 323؛ نفح الطیب، ج 1، ص 372، 399؛ همان، ج 4، ص84؛ بغیة الملتمس ، ص 105؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 4، ص 313و380؛ ابن ابار، التکمله، ج 1، ص 268؛ الاستقصا، ج 1، ص201؛ الاعلام ، ج 7، ص 99؛ دولة الاسلام فی الاندلس ، ص 497.

سال 393ق = 1002-1003 م.(1)

رویدادها

مصر:

* الحاکم بامرالله، خلیفه فاطمی، فرمان قتل وزیرش ابوالعلاء فهد بن ابراهیم نصرانی را صادر کرده، ابوالحسن علی بن عمر عداس را به وزارت برمی گزیند و بلافاصله او را نیز هلاک و ابوالحسن علی بن حسین مغربی را به وزارت انتخاب می کند.

مغرب دور:

* معزّبن زیری بن عطیّه زناتی، وفاداری خویش به عبدالملک بن منصور بن ابی عامر را اعلام می کند، لذا او را به حکومت منطقه «فاس» و سایر بخش های مغرب می گمارد. حکومت او تا هنگام وفاتش در سال 417ق یا 422ق ادامه می یابد. پس از او، حکومت میان امیران زناته تقسیم شد تا این که دولت مرابطین تأسیس شد.

وقایع نظامی

جنگ های اسلامی در اسپانیا

* عبدالملک حاجب، فرزند منصور بن ابی عامر، به سوی ثغراعلی روانه شده، شهر سرقسطه و چند قلعه را تسخیر می کند. او سپس رهسپار شهر برشلونه شده، پس از استیلا بر آن، با غنایم فراوانی به قرطبه باز می گردد.

استیلای محمود غزنوی بر افغانستان

* محمود غزنوی، افغانستان را اشغال کرده، طی نبردی از دست واپسین حکمران آن سامان خلف بن احمد صفّار خارج کرده، دولت صفاریان را از بین می برد. آن گاه به «هند» لشکر می کشد و پس از فتح شهرهایی، غنایم و اسیران زیادی می گیرد.