الذهب، ج 3، ص 153؛ العبر، ج 2، ص 72؛ الاعلام النبلاء، ج4، ص 69 و 71؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 99؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 617؛ الأعلام ، ج 1، ص 203.

9. البیان المغرب، ج 3، ص 51؛ نفح الطیب، ج 1، ص 403؛ تاریخ المسلمین بالاندلس، ص 349.

سال 400ق = 1009-1010 م.(1)

رویدادها

اندلس ـ قرطبه:

* بربرها و جوانان عامری برمحمدِ المهدی شوریده، سلیمان بن حکم بن سلیمان بن عبدالرحمان ناصر را به ولایت و سرپرستی خویش انتخاب کرده، خلافت را به او دادند و او را به المستعین بالله ملقب ساختند و در ازای دادن شهرهای ثغر اعلی به شانجه، پادشاه ناوار، از او در تهاجم به قرطبه و سرنگون ساختن محمد المهدی کمک گرفتند.

* محمدِ مهدی از سردار واضح، امیر شهر سالم و ثغراعلی کمک می خواهد و او نیز به محمد المهدی می پیوندد.

* پس از جنگ قنطیش، محمدِ المهدی از قرطبه خارج شد و در حالی که سردار واضح با او بود، به طلیطله رفته، از کنت ریمون بویل، امیر برشلونه برای پیروزی بر قرطبه یاری خواست. کنت، در مقابل عقب نشینی محمدِ المهدی از شهرهای سالم و ثغر اعلی و شرایط سنگین دیگر، با درخواست او موافقت می کند. محمدِالمهدی پس از نبرد عقبة البقر وارد قرطبه شد و مردم را برای عقب راندن مستعین، که بربرها کنارش بودند ، جمع کرده، خندقی گرداگرد قرطبه حفر کرد و پشت آن، بارویی برای جلوگیری از حمله مستعین به شهر بنا کرد.

اندلس ـ طلیطله:

* یعیش بن محمد بن یعیش، دولت «بنی ذی النون» را در طلیطله تأسیس کرد. این دولت تا سال 478ق و در زمان القادر بن یحیی بن اسماعیل بن مأمون، واپسین پادشاه این سلسله، با استیلای آلفونسوی ششم به پایان رسید.

مصر:

* الحاکم بامرالله فاطمی پژوهشکده ای بنا نهاد و کتاب ها را به آن جا منتقل کرد و فقیهان در آن سکنی گزیدند.

* الحاکم بامرالله فاطمی وزیرش ابوالحسن، علی بن الحسن مغربی را کشت و حسین بن طاهر وزّان را به وزارت برگزید.

رمله:

* حسّان بن دغفل بن جراح، به جای پدرش دغفل، رهبر بنی جرّاح شد این رهبری تا سال 500ق پایدار بود.

وقایع نظامی

درگیری فرمانروایان اموی اندلس بر سر خلافت

*نبرد قنطیش: لشکر محمد المهدی به فرماندهی سردار واضح با سپاه سلیمان مستعین در محلی به نام قنطیش نزدیک محل پیوند رودهای وادی الکبیر و ارملاط درگیر شدند و این درگیری با شکست سپاه مهدی پایان یافت.

جنگ عقبة البقر:

* سپاه مهدی به فرماندهی واضح و لشکریان کنت ریمون بویلبه سوی قرطبه روان شدند. سلیمان مستعین برای رویارویی با لشکر آنان روانه شد و دو سپاه در عقبة البقر درگیر شدند. این درگیری با شکست مستعین و بربرها پایان یافت و آن ها به جزیره خضرا عقب نشستند.

درگذشتگان

* ابن الجزار قیروانی* ابن زیله* ابن عمیر یمنی* ابوجعفر الخازن* ایوب بن علی* بستی (ابوالفتح)* حسین موسوی* طرسوسی (عثمان)* طلیق مروانی* عبدالرحمان عامری* علی بن عیسی کحّال* عمار موصلی* مریم شلبی

* منتجب عانی

ابن جزّار قیروانی

ابوجعفر، احمد بن ابراهیم بن ابی خالد، معروف به ابن الجزّار، از مردم قیروان، طبیب و فرزند طبیب و مورخ بود که به خدمت معزّ فاطمی در آمد.

زاد المسافر در طب، الاعتماد در داروها، التعریف بصحیح التاریخ در تاریخ، رساله ای در نفس، طب الفقراء و... از جمله تألیفات اوست. او پس از هشتاد و چند سال، در قیروان درگذشت.(2)