پی نوشت ها:

[1] یک شنبه اول محرم سال 415 = پانزدهم مارس سال 1024؛ جمعه 27 شوال سال 415= اول ژانویه سال 1025.

[2] اخبار الحکماء، ص 185، 186؛ تاریخ حکماء الاسلام، ص 82؛ فروخ، تاریخ العلوم، ص 172؛ الفهرست، ص 369؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: «سجستانی».

[3] تاریخ جرجان، ص 454؛ بغیة الوعاة، ص 422؛ الأعلام ، ج 9، ص 316.

[4] تاریخ ابن اثیر، ج 9، ص 109 و 110؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 185 به بعد؛ وفیات الاعیان، ج 2، ص 127؛ الأعلام ، ج 2، ص 120؛ الحاکم بامرالله و اسرار الدعوة الفاطمیه، ص 81، 212، 217 و 227.

[5] تاریخ ابن اثیر، ج 9، ص 241، 293، 327 و 337؛ شذرات الذهب، ج 3، ص 198؛ العبر، ج 3، ص 113؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص261؛ دیوان الشریف المرتضی.

[6] تاریخ بغداد، ج 11، ص 113، شذرات الذهب، ج 3، ص 202؛ العبر، ج 3، ص 121؛ الأعلام ، ج 4، ص 47.

[7] تراث العرب العلمی، ص 150؛ کشف الظنون، ج 2،ص 177.

[8] الأعلام ، ج 5، ص 288.

سال 416ق = 1025-1026 م.(1)

رویدادها

اندلس ـ قرطبه

* مردم قرطبه محمد بن عبدالرحمان اموی، ملقب به المستکفی را برکنار کردند و او به شهر سالم رفت و در آن جا مسموم شد و بعضی گویند: او به قتل رسیده است. در پی دعوت اهالی قرطبه از یحیی بن علی بن حمّود ادریسی، امیر مالقه، او برای دومین بار به قرطبه آمد و مردم با او بیعت کردند و به المعتلی ملقب شد. آن گاه به مالقه بازگشت و عبدالرحمان بن عطّاف یفرنی را به جانشینی خود در قرطبه گماشت. بعضی گفته اند: وزیرش ابوجعفر، احمد بن موسی جانشین او شد.

دیلمیان

* مشرف الدوله دیلمی، سلطان عراق وفات یافت و برادرش جلال الدوله ابوطاهر فیروزگرد امیرت شد.

سیسیل

* اکحل، امیر سیسیل کشته شد و به جای او برادرش حسن صمصام بن یوسف بر آن سامان حکومت یافت.

فاطمیان

* الظاهرلاعزاز دین الله فاطمی، برای دلجویی از محمود بن سبکتکین، خلعتی برای او فرستاد و محمود جامه هایی را برای القادربالله عباسی ارسال داشت و او دستور داد تمام هدایا را آتش بزنند.

روم:

* پس از مرگ باسیل دوم، امپراتور روم، برادرش کنستانتین هشتم جانشین او شد.

آشوب عیاران

* بالا گرفتن شرارت راهزنان و افزایش قیمت ها در عراق.

وقایع نظامی

حمله به سند

* محمود بن سبکتکین بر منصوره پایتخت سند تسلط یافت و حکومت هبّاریه را سرنگون کرد. این دولت را عمر بن عبد العزیز در سال 247ق بنا نهاده بود.

قیام ها

* افریقا: قبیله زنّاته و کتامه برضد معزّ بن بادیس قیام می کنند. این حرکت سرکوب و آنان به تسلیم و صلح با معزّ و پذیرش قرارداد صلح می شوند.

حملات رومیان

* ادامه حملات روم بر سرزمین های شمالی شام رومیان به جنوب ایتالیا هجوم برده، بر شهر کلوریا استیلا یافتند. معز بن بادیس، فرمانروای افریقا، ناوگانی بزرگ برای مقابله فرستاد، امّا با طوفانی شدن دریا، بیشتر افراد ناوگان غرق شدند.

حملات بادیه نشینان عرب

* اعراب، در مسیر عراق و مصر به کاروان حاجیان حمله کردند و ناامنی سال های متمادی ادامه داشت.

درگذشتگان

* ابن ابوعبده.

* باسیل دوم.* تهامی.

* شاپور پسر اردشیر.* مستکفی اموی.

* مشرف الدوله.

ابن ابی عبده

او حسّان بن مالک بن ابوعبده، از دانشمندان لغت و ادب در «اندلس» بود. عبدالرحمان (مستظهر) بن هشام در مدت خلافت دو ماهه اش در سال 414ق او را به وزارت خویش برگزید. وی از نوادگان ابوعبده، حسّان بن مالک بن عبدالله بن جابر (متوفای 150ق) است و جدش وزیر عبدالرحمان الداخل بود.

کتاب ربیعة و عقیل از نوشته های اوست. گفته اند: این کتاب، نمکین ترین تألیف در این باب است که بسیاری از اشعار ابوعبده در آن است.