عیاری دیگر به نام طقطقی سرکرده آنان شد.

غرناطه:

* درگذشت حبّوس بن ماکسن صنّهاجی، فرمانروای غرناطه، و جانشینی فرزندش بادیس به جای او.

بلایای طبیعی

* قحطی و گرسنگی در مصر هفت سال ادامه یافت.

درگذشتگان

* ابن سینا.

* حبوس الصنّهاجی.* ذوالقرنین حمدانی.* المعتد بالله.* مهیار دیلمی.

ابن سینا

ابوعلی، حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، به شرف الملک و شیخ الرئیس ملقب بود. این عنوان درخشنده ترین نامی است که پس از رازی در تاریخ طب عربی بر او اطلاق شده است. رازی بر ابن سینا در طبابت و ابن سینا بر رازی در فلسفه برتری دارد و در حقیقت در ابن سینا ویژگی های فیلسوف، طبیب، فقیه و شاعر نمایان شد. غربیان او را به نام Avicenne می شناسند. او در سال 370ق در افشنه، از روستاهای بخارا زاده شد. پدرش بلخی بود و به بخارا سفر کرد و از روستای افشنه زن گرفت او در بخارا صرّافی می کرد. فرزندش حسین در همان جا علم آموخت و در خردسالی قرآن را حفظ کرد و به تحصیل علوم دینی پرداخت. سپس ممحض در آموختن طبیعیات، ریاضیات، منطق و علوم مابعدالطبیعه شد. او طبابت را از طبیبی مسیحی به نام عیسی بن یحیی آموخت و به زودی شهره آفاق شد. در حالی که شانزده سال بیشتر نداشت. طبیبان جوان برای آموختن طب از هر جا بدو روی می آوردند. او تنها به جنبه نظری طب نمی پرداخت، بلکه بیمارانش را عیادت می کرد و یافته های خود را برآن می آزمود و مراحل سیر و دگرگونی بیماری و اثر معالجه را در آنان زیر نظر داشت.

مدت ها بعد مشتاق فلسفه شد و همّتش را صرف آموختن علم مابعدالطبیعه کرد و کتاب مابعدالطبیعه ارسطور را مطالعه و از شرح فارابی برآن کتاب بهره جست و آن چه بر فارابی پوشیده بود، بر او روشن شد. او روشی فلسفی در یگانگی خداوند ارائه داد که تا حد ممکن به تلفیقی از اسلام، تعالیم افلاطون و ارسطو، نزدیک بود. فرصتی دست داد و نوح بن نصر، امیر سامانی بخارا را مداوا کرد و امیر به دست او شفا یافت، از این رو امیر به ابن سینا اجازه داد از کتابخانه بزرگِ سلطنتی اش استفاده کند و ابن سینا از آن استفاده کرد. به جرجان رفت و سه سال در آن جا اقامت گزید، آن گاه به همدان رو آورد و فرمانروای آن سامان، شمس الدوله دیلمی را از بیماری سختی رهانید. شمس الدوله او را به وزارت خویش برگزید، ولی لشکر امیر بر ابن سینا شوریدند و خانه اش را غارت کردند. آن ها می خواستند او را بکشند که شیخ الرئیس پنهان شد و از آن جا به اصفهان رفت و در آن شهر بسیاری از کتاب هایش رانوشت.

مشهورترین کتابش در فلسفه کتاب شفا ست که منظور او از شفا، شفای جان از بیماری ها و اشتباهات است و موضوع نفس را به اندازه موضوع جسم بررسی کرده است. دیگر اثر او کتاب النجاة خلاصه شفا است و امّا مشهورترین کتابش در طب، کتاب قانون است که چکیده تفکر طبی ابن سیناست و آثار طبی یونان و عرب را دربردارد. این کتاب در قرن دوازدهم میلادی به لاتین ترجمه شد و در قرن پانزدهم به چاپ شانزدهم رسید و منبعی مهم در جهت فراگیری طب در دانشگاه های اروپایی تا اواخر قرن هفدهم میلادی به شمار می رفت. دیگر آثار او فراوان است که از صد کتاب فراتر می رود و مشهورترین آن ها النجاة، الاشارات و التنبیهات، اسرار الحکمة المشرقیه، رسالة حی بن یقظان، این جستار غیر از رساله ابن طفیل به همین نام است، اسباب حدوث الحروف و رساله هایی در حکمت و طبیعیات که برخی چاپ شده و بعضی دیگر به صورت خطی وجود دارند.

چون ابوسهل همدانی، کارگزار مسعود غزنوی در خراسان در سال 425ق بر اصفهان چیره شد و آن را از چنگ علاءالدین بن کاکویهـ که بر مسعود غزنوی شوریده بود، درآورد، لشکر ابوسهل گنجینه های علاءالدین و اموالش و از جمله کتب ابن سینا که مدتی در خدمت علاء الدین بود را غارت کرد و کتب ابن سینا را با اموال غارت شده به غزنه بردند. هنگامی که غزنویان در سال 545ق برغزنه تسلط یافتند، شهر غزنه را ویران کردند و کتاب های بوعلی سینا را سوزاندند. بوعلی سینا در بازگشت به همدان در 58 سالگی درگذشت.(2)

حبّوس صنهاجی

ابومسعود، حبّوس بن ماکسن بن زیری بن مناد صنّهاجی، حاکم غرناطه در ایام ملوک الطوایفی اندلس ابتدای کار همراه عمویش زاوی بن زیری بن مناد همراه گروهی از صنّهاجه برای شرکت در جهاد به اندلس آمد و تا هنگام آشوبی که به انقراض دولت اموی انجامید، در «قرطبه» اقامت گزید. این آشوب به سبب اختلاف میان المستعین باللهو پسر عمویش محمد مهدی پدید آمد. در این ماجرا زاوی و قبیله اش به مستعین پیوستند و او را برضد مهدی یاری دادند و مستعین در