روم:

* پس از درگذشت امپراتوریس تئودورا، پسر خوانده او میخائیل ششم جانشین او شد، ولی به زودی برکنار و سردار اسحاق کومنین امپراتور شد. او نیز به دلیل سختی مسئولیت و سالخوردگی، چندان دوام نیاورد، لذا به نفع کنستانتین دوکاس که خود او را انتخاب کرده بود، کنار رفت و او کنستانتین دهم نام گرفت.

* درگذشت امپراتور میخائیل ششم که در سال 1057م برکنار شد.

بلایای طبیعی

* گرسنگی و وبا در عراق، شام و حجاز و گسترش راهزنی.

* قحطی سخت در مصر.

وقایع نظامی

گسترش دولت سلجوقیان

* طغرل بیگ بر موصل، دیاربکر، منطقه سنجار، سپس بر آذربایجان و ارمنستان چیره می شود و سراسر کشور ایران از کرانه رود سیحون تا ساحل دریای سیاه و از سواحل دریای خوارزم تا دریای عمان را به زیر سلطه درمی آورد.

* خاندان های حاکم کوچک که بر این کشورها فرمان می راندند، متعهد می شوند به طغرل بیگ خراج بدهند و سر به فرمان او نهادند.

درگذشتگان

* ابن زرعه.* ابن زهرون صابی.* تئودورا.

* فالی.

ابن زرعه

ابوعلی، عیسی بن اسحاق بن زرعة بن مرقس بن یوحنای بغدادی، از عالمان فلسفه و منطق و از مسیحیان «عراق» بود و در ترجمه سرآمد شد. در بغداد زاده شد و در روم تجارت می کرد. در روزهای آخر عمر، بر آن شد تا مقاله ای در جاودانگی نفس بنویسد و بسیار در این امر می اندیشید و شب ها را بیدار می ماند. کتاب های بسیاری نوشت و ترجمه کرد؛ از جمله: کتاب اختصار کتاب ارسطو فی المعمور من الارض، کتاب اغراض کتب ارسطو المنطقیه، مقالة فی العقل، کتاب فی علّة استنارة الکواکب و رسالة فی الرد علی الیهود.

کتاب هایی را از سریانی به عربی برگرداند؛ از جمله: کتاب التمیمة و مقالة الحیوانِ ارسطو بود.

ابوحیان می نویسد: «ابن زرعه نیکو ترجمه، درست نقل، بسیار به کتاب ها مراجعه، حق مطالب فلسفی را خوب ادا می کند و در مسائل دقیق راهی برای نفوذ جا نمی گذارد. اگر بخشی از فکر او به تجارت مشغول نبود و نمی خواست سود بیشتری به دست آورد و بسیار مال اندوزد و کمتر ببخشد، ذوق و استعداد او بسیار شکوفاتر و ابر نبوغ او پربارتر بود، ولی او پراکنده کاری می کرد و دنیادوستی نیز انسان را کور و کر می سازد.» ابن زرعه کتاب هایی در فلسفه، طبیعیات و مناظرات دینی نوشته و در آن ها کوشیده حقایق دین مسیحی را با ادله فلسفی و عقلی روشن سازد. سرانجام ابن زرعه، در 77 سالگی در بغداد درگذشت.(2)

ابن زهرون (صابی)

ابوالحسین (یا ابوالحسن) هلال بن محسن بن ابراهیم بن هلال بن زهرون صابی حرّانی، تاریخ نگار و نویسنده ای از مردم بغداد، پدر و نیای او صابئی بودند و او در اواخر عمر خود اسلام آورد. زمانی که زرتشتی بود ادب را آموخت و دیوان انشای بغداد را مدتی به دست گرفت.

تحفة الامراء فی تاریخ الوزراء، غرر البلاغة، رسم دار الخلافه، کتاب الکتّاب و کتاب السیاسة از کتاب های اوست. وی در 89 سالگی درگذشت.(3)

تئودورا(THEODORA)

او امپراتوریس بیزانس بود که در سال 1028م به قدرت رسید. تئودورا، دختر امپراتور کنستانتین هشتم بود و با خواهرش زوی پس از درگذشت پدرشان در حکومت شریک شدند و تا زمان مرگش (سال 1056م) حکومت کرد. میخائیل ششم، پسر خوانده او به جایش نشست. هنگامی که میخائیل سالخورده شد، سپاهیان، او را برکنار کردند و اسحاق کومنین را به جای او به امپراتوری برگزیدند. با درگذشت تئودورا فرمانروایی خاندان مقدونی به پایان رسید.(4)

فالی

ابوالحسن علی بن احمد بن فالی اهل فاله (از روستاهای اهواز) بود و او را مؤدب می خواندند. مدتی در بصره زیست و سپس به بغداد رفت و در آن جا سکونت گزید. وی محدّث، شاعر، ادیب و گوینده ای شیوا و مورد اعتماد بود. از اشعار اوست:

«هر سبکسرِ نادانی بر کرسی تدریس نشسته و خود را فقیه مدرس می خواند.

بر دانشوران سزاوار است این بیت را که از دیرباز در همه جا مشهور بوده ضرب المثل سازند.