صور را مستقل اعلام می کند و تنها شهرهای عکا و صیدا در دست فاطمیان می ماند.

بلایای طبیعی

* گرسنگی شدید در مصر.

وقایع نظامی

حملات زمینی رومیان

* امپراتور رومانوس چهارم طی حمله ای وارد شهر منبج می شود و محمود بن صالح بن مرداس، امیر حلب را همراه ابن حسان طائی و عرب های همراه آنان شکست می دهد و دژ «ارتاح» را باز پس می گیرد.

شورش ها

* مصر: بردگان بر سربازان نجیب زاده می شورند و جمع فراوانی از هر دو طرف کشته می شوند. بردگان بر صعید و قاهره چیره می شوند و گروهی دیگر بر اسکندریه دست می یابند و شورش آنان چند سال ادامه می یابد تا این که ناصرالدوله حمدانی، فرمانده سپاه، شورش آنان را سرکوب می کند.

درگذشتگان

* ابن ابی العافیه(قاسم).

* ابن جهور (ابوالولید).* صاعد اندلسی.

ابن ابی العافیه (قاسم)

قاسم بن محمد بن عبدالرحمان بن ابراهیم بن موسی بن ابی العافیهمکناسی زنّاتی، امیری بود که هنگام حمله سپاه مرابطین لمتونی در سال 460ق به فاس ـ که معنصر بن معز زنّاتی از سوی قاسم براین شهر امیر بود ـ رهبری زنّاتیان را برعهده داشت. معنصر در یکی از جنگ های خود با مرابطین گم شد و قاسم با گروهی از فاس به جای او آمد و مرابطین را شکست داد؛ این در حالی بود که رئیس آنان، یوسف بن تاشفین در فاس نبود. قاسم با حمله دیگری برآنان، این شهر را به سختی محاصره کرد و در سال 462ق مقتدرانه وارد آن شد. همه کسانی را که از قبایل مغراوه، بنی یفرن و مکناسه در آن بودند، کشت و میان کشته شدگان پیکر بی جان قاسم نیز دیده می شد.(2)

ابن جهور (أبوالولید)

ابوالولید، محمد بن جهور (ابوالحزم) بن محمد بن جهور بن عبیدالله، هم پیمان قبیله کلب و فرمانروای قرطبه بود. جهور پس از مرگ پدرش ابوالحزم، در سال 435ق فرمانروای قرطبه شد و خود را رشید نامید و تا سال 457ق بر سرکار بود و سپس کناره گرفت و پسرش عبدالملک را به جای خود نشانید. ابن عذاری می گوید: عبدالملک مال مردم را برای خود مباح دانست و افراد فاسد را بر آنان گماشت. مسائل شرعی را نادیده انگاشت، راه ها را ناامن کرد، به گناهان و فسق و فجور پرداخت و کارهای زشت را آشکار ساخت. مردم قرطبه همه او را نفرین می کردند، بسیار متکبّر و خودبزرگ بین بود که خود را ذوالسیادتین المنصوربالله الظافربفضل الله نامید؛ در حالی که پدر و جد او خود را رئیس نخوانده، از روش وزارت سر برنتافته بودند و در مقصوره (جایگاه نماز خلفا) ننشستند.

عبدالملک با رفتارهای ناشایست خود سیره پیشینان را نادیده گرفت و خداوند مأمون بن ذوالنون، فرمانروای طلیطله را بر او مسلط و مأمون او را محاصره کرد. عبدالملک از معتمد بن عبّاد، فرمانروای اشبیلیه کمک خواست. او به یاری اش شتافت و او را برابر مأمون کمک کرد. مردم قرطبه همگی معتمد را به ریاست خود پذیرفتند و عبدالملک و پدرش و همه خاندانش را دستگیر و به جزیره شلطیش تبعید کردند. ابوالولید بن جهور چهل روز پس از دستگیری مُرد. او در علوم و آداب دستی داشت و کتاب بزرگی به نام البطشة الکبری دارد که در آن، چگونگی برکناری و تبعید خود از قرطبه را بازگو می کند.(3)

صاعد اندلسی

ابوالقاسم، صاعد بن احمد بن عبدالرحمان بن محمد بن صاعد اندلسی طلیطلی تغلبی اصلش از «قرطبه» و زادگاهش شهر المریه است. او تاریخ نگار، محقق و از بزرگ ترین پرورش یافتگان در اندلس و از حکیمانی است که فقه و حکمت را به شیوه قاضی ابن رشد یک جا گرد آورده است. قاضی شهر «طلیطله» شد و در داوری خویش با سوگند و یک شاهد در حقوق و براساس شهادت دیگران بر صحت دست نوشته حکم می کرد.

کتاب هایی نوشت؛ از جمله: جوامع اخبار الامم من العرب و العجم؛ طبقات الحکماء؛ مقالات فی اهل الملل و النحل؛ اصلاح حرکات النجوم؛ تاریخ الاندلس. گویا کتاب هایش گم شده و جز کتاب کوچک طبقات الامم چیزی به جای نمانده است. وی در 42 سالگی در طلیطله درگذشت.(4)

پی نوشت ها:

[1] سه شنبه اول محرم سال 462 = بیستم اکتبر سال 1069؛ جمعه پانزدهم ربیع الاول سال 462 = اول ژانویه سال 1070.

[2] الاستقصا، ج 1، ص 83 و 84؛ الأعلام ، ج 56، ص 16.

[3] الصلة، ص 488؛ البیان المغرب، ج 3، ص 232؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: «ابن جهور»؛ الأعلام ، ج 6، ص 301.

[4] بغیة الملتمس ، ص 311؛ تراث الاسلام، ج 3، ص 143؛ تاریخ الفکر الاندلسی، ص 239؛ الأعلام ، ج 3، ص 270؛ فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج 4، ص 582؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 1، ص 585.