برپایی دولت منکوجک در ارزنجان

* آلب ارسلان، منکوجک غازی را به امارت ارزنجان و توابع آن می گمارد. بدین ترتیب، دولت منکوجک در آن سرزمین تأسیس می شود و تا سال 675ق هنگام سلطه مغول ها برآن جا، پابرجا می ماند.

طرابلس: دولت بنی عمار

* ابوطالب، حسن بن عمّار، فرمانروای طرابلس می میرد و برادرش ابوالحسن، علی بن محمد بن عمار به جای او منصوب می شود و خود را جلال الملک می نامد. دولت آنان تا سال 494ق ادامه یافت.

روم:

* امپراتور رومانوس چهارم پس از شکست خود در جنگ «ملازگرد» برکنار می شود و چشمان او را کور می کنند و میخائیل هفتم فرزند کنستانتین دهم، امپراتور می شود.

* درگذشت امپراتور مخلوع، رومانوس چهارم.

وقایع نظامی

جنگ میان سلجوقیان و رومیان

* جنگ ملازگرد: آلب ارسلان با رومانوس چهارم، امپراتور روم در «ملازگرد» یا «مناذ جرد» یا «مانزیکرت» در شمال دریاچه وان، در روز جمعه نوزدهم اوت 1071م روبه رو می شود، ولی امپراتور، جنگ را می بازد و سپاهش عقب می نشیند. آلب ارسلان او را برابر غرامتی به میزان 1500000 دینار و با شروط دیگری آزاد می کند؛ از جمله این که رومیان تمام اسیران مسلمان در کشور شان را آزاد کنند.

استیلای سلجوقیان برفارس

* آلب ارسلان، وزیر خود نظام الملک را به فارس می فرستد و او بر آن سامان چیره می شود. حمله «نورماندی»ها ایتالیا: «نورماندی»ها به فرماندهی روپیرژسیکار بر شهر «باری» واپسین سنگر بیزانس ها در ایتالیا دست می یابند و حکومت بیزانس در ایتالیا پایان می یابد.

سیسیل:

نورماندی ها پس از استیلا بر شهر باری، به پالرمو مرکز مسلمانان در جزیره سیسیل دست می یابند.

درگذشتگان

* رومانوس چهارم.* زینب نفزاوی

رومانوس چهارم

رومانوس دیوجینس، امپراتور بیزانسی، از خاندانی شریف و بزرگ در «کابادوسیا» و سرداری نام آور بود. با ازدواج خود با بیوه امپراتور، کنستانتین دهم بر تخت نشست. سلجوقیان او را در جنگ «ملازگرد» در تابستان سال 1071م اسیر کردند و سلطان آلب ارسلان سلجوقی پس از هشت روز اسارت، او را برابر سربهای هنگفتی به مبلغ 000/500/1 دینار و جزیه سالانه و آزادی اسیران مسلمان رها کرد. در مدت اسارتش، میشل هفتم پسر همسرش بر تخت سلطنت نشست و پس از آن، او را برکنار کرد هنگام بازگشت او به «قسطنطنیه» او را کور کرد.(2)

زینب نفزاوی

زینب نفزاوی دختر اسحاق بسیار زیبا و خردمند بود. لقوط بن یوسف بن علی غمراوی، امیر اغمات با او ازدواج کرد. پس از این که مرابطون در سال 449ق و در حمله به «اغمات» او را کشتند ، ابوبکر لمتونی با زینب ازدواج کرد.

در سال 453ق پیک هایی برای ابوبکر خبر آوردند که قبیله جداله به قبیله لمتونه حمله کرده اند. او به ناحیه صحرا رفت تا به کشمکش میان آنان پایان دهد و پیش از ترک «اغمات» همسرش زینب را طلاق و به او فرمان داد با پسرعمویش یوسف بن تاشفین ازدواج کند، زیرا ماندن او در صحرا طول می کشد. ابوبکر رفت، عدّه زینب سر آمد و یوسف با او ازدواج کرده، او را در کارها طرف مشورت خود قرارداد و از راهنمایی او استفاده می کرد. هنگامی که ابوبکر لمتونی بازگشت، زینب به یوسف پیشنهاد کرد مقابل او فروتنی نکند، بلکه با تکبر با او رفتار کند و هدایای فراوانی به او بدهد و با بخشیدن خلعت و پیشکشی با او از در ملاطفت در آید و با سپاهی گران به استقبال او برود.

چون ابوبکر بازگشت، یوسف بر او سلام کرد، ولی از اسب خود پایین نیامد و گفت: این هدایا را برای تو آورده ام تا در ناحیه صحرا از آن استفاده کنی. ابوبکر که سپاهیان را دید، دانست یوسف نمی خواهد از قدرت کناره گیرد، لذا هدایا را گرفت و به صحرا بازگشت و به جهاد ادامه داد تا این که در سال 464ق و به روایتی در سال 480ق درگذشت.(3)

پی نوشت ها:

[1] پنج شنبه اول محرم سال 464 = 29 سپتامبر سال 1071؛ یک شنبه ششم ربیع الثانی سال 464 = اول ژانویه سال 1072.

[2] موسوعة لاروس؛ بارز العرینی، الدولة البیزنطیه، ص 855؛ موسوعة تاریخ العالم، ج 2، ص 684 و 685.

[3] البیان المغرب، ج 4، ص 18، 21، 23 و 24.