رویدادهای اسلام از 481 ـ 490 ق

سال 481 ق = 1088- 1089 م(1)

رویدادها

ابن تاشفین در صدد استیلا بر اندلس است

* یوسف بن تاشفین که اختلاف امیران اندلس که در محاصره «الیدو» شرکت کرده بودند را می بیند و نیز می بیند چگونه یکدیگر را متهم و در دشمنی خود، با پادشاهان مسیحی همکاری می کنند، تصمیم گرفت به مغرب باز گردد. او با تهیه نیرو درصدد استیلا بر اندلس و براندازی ملوک الطوایفی برمی آید.

دولت بنی حمّاد

* درگذشت ناصر علناس، امیر دولت حمّادی صنهاجی و نشستن پسرش منصور به جای او.

انتخاب پاپ

* انتخاب پاپ اوربان دوم به جای پاپ گریگوار هفتم.وقایع نظامی

بازگشت ابن تاشفین به اندلس

* ابن تاشفین درخواست معتمد بن عباد، امیر اشبیلیه را می پذیرد و برای بار دوم از دریای اندلس می گذرد و به دژ«الیدو» (از دژهای قشتاله) می رود و آن را محاصره می کند. این محاصره با کمک نیروهای امیران اندلس نیز صورت می گیرد. بیشتر نیروهای نگهبان دژ از گرسنگی می میرند. ابن تاشفین این دژ که بیشتر آن در محاصره نابود شده بود را آزاد می کند.

درگذشتگان

* ناصر خسرو.

* هروی.

ناصر خسرو

ابومعین، ناصر خسرو قبادیانی مروزی، در قبادیان ماوراءالنهر به دنیا آمد و در مرو زیست و در آن جا دانشی فراوان فراگرفت و به خدمت سلطان محمود سبکتکین و سپس پسرش مسعود در آمد. هنگامی که سلجوقیان به براندازی دولت غزنوی موفق شدند، ناصرخسرو به خدمت جفری بیگ داوود سلجوقی، حاکم خراسان در آمد و کار خزانه داری «مرو» را به دست گرفت و مدتی طولانی در آن سامان ماند و بدان جا منسوب شد.

ناصر بر مذهب اهل سنّت پرورش یافت و فلسفه را خواند و با عقاید مذاهب گوناگون رایج در خراسان آشنایی یافت او دچار یک دگرگونی روانی و به الحاد نزدیک شد. تصمیم گرفت به شام و مصر و حجاز برود. سفرش را در سال 437ق از مرو آغاز کرد و به شام رفت و از شهرهای منبج، حلب و معرّة النعمان گذشت. در معرة النعمان با ابوالعلاء معرّی دیدار کرد و پیرو روش او شد. راه خود را به سوی مصر ادامه داد و در سال 439ق به مصر رسید و با خلیفه فاطمی المستنصربالله دیدار و بیعت کرد و مذهب فاطمی اسماعیلی را پذیرفت و مستنصر او را به عنوان حجّت تعیین کرد و یکی از دوازده حجّت شد که مستنصر آن ها را تعیین و جایگاه آن ها را مشخص کرده بود.

پس از حجت شدن دوباره به مصر بازگشت و در سال 444ق از راه احساء و بصره به بلخ رفت و به خراسان رسید و در آن جا به گردش پرداخت و سپس به «مازندران» رفت و مدتی طولانی در آن جا ماند و و مردم را به مذهب خود دعوت می کرد. گروه بسیاری از آنان به مذهب او گرویدند و این مایه خشم فقیهان و دولت شد و مردم آن جا با او قطع رابطه کردند. آن گاه به «یمکان» رفت و به نوشتن کتاب و رساله در مذهب خویش پرداخت. برخی از آن ها آموزه های خود المستنصربالله بود. ناصر خسرو حوادث سفرش را نیز به طور روزانه نوشته و آن را «سفرنامه» نامیده که یکی از مهم ترین سفرنامه های جغرافیایی است؛ زیرا وصفی دقیق و درست از شهرهایی که دیده به دست می دهد؛ از جمله: حلب، حماة، حمص، دمشق، بیت المقدس، مصر، مکه، احساء، بصره، ایران و راه های آن ها را شرح می دهد. نوشته های بسیاری به نظم و نثر دارد که دیوان او و کتاب خوان الاخوان، زاد المسافر، الرساله، وجه دین را در بر می گیرد. در کتاب وجه دین، آیین خود را به صورت باطنی شرح داده و ارکان اسلام و جهاد و امامت را بیان کرده است.

در 87 سالگی درگذشت و در یمکان به خاک سپرده شد. قبر او هنوز هم زیارتگاه اسماعیلیان نزاری از کشورهای چین، هند و افغانستان است.(2)

هروی

ابواسماعیل، عبدالله بن محمد بن علی انصاری هروی، از فرزندان ابوایوب انصاری، در هرات زاده و به آن جا منسوب شد. در روزگار خود مفتی خراسان و از امامان فقه حنبلی بود. در لغت سرآمد و حافظ حدیث و عالم به تاریخ و انساب و برابر بدعتگزاران سختگیر و در مقابل جهمیان هم چون شمشیری آهیخته بود و بدون ترس از امیران و ستمگران بر آنان وارد می شد. بارها آزار و اذیت شد. او می گفت: «پنج بار مرا برای کشتن، زیر شمشیر بردند. به من نمی گویند: از مذهبت بازگرد، ولی به من می گویند: برابر چیزهای مخالف با عقیده است سکوت کن! و من می گویم: سکوت نمی کنم». او نخستین کسی بود که به