ابن الموصَلایا

ابوسعید، علاء بن حسن بن وهب بغدادی معروف به ابن الموصلایا، امین الدوله از کاتبان بزرگ عهد عباسی و منشی دارالخلافه بود. پنجاه و پنج سال (از ایام القائم بامرالله در سال 432ق تا روزگار المستظهر سال 487 ق) در خدمت خلفا بود.

وی نصرانی بود و در سال 484ق، زمانی که اهل ذمه به پوشش غیار (نشانه ای همانند زنّار) ملزم شدند، به دست خلیفه المقتدی اسلام آورد.

مدتی وی قائم مقام وزیر بود و در اواخر عمرش نابینا شد و سرانجام در هشتاد و پنج سالگی در «بغداد» درگذشت. وی رسائل و توقیعات خوبی دارد.(2)

شیمانه

خانم جیمانه، از او در زبان عرب به نام شیمانه و در زبان فرانسوی به نام شیمین یاد می شود، دختر کنت لورانزوده فیفارو از مشهورترین سرداران فردیناند، پادشاه اسپانیا است. با سیدکمپیادور (رودریگو دیازدی فیفار) ازدواج کرد. در گزارش های تاریخی آمده است پدر شیمانه یک سیلی به گوش پدر سید کمبیادور نواخت که پیری فرتوت بود، و او نتوانست انتقام بگیرد. پسرش سیدکمپیادور برخاست و پدر شیمانه را به مبارزه خواست و با هم جنگیدند و پدر شیمانه کشته شد. آن گاه دخترش شیمانه از فردیناند، پادشاه «اسپانیا» خون پدر را مطالبه کرد و خواستار کشتن قاتل او شد، ولی در عین حال، دختر به قاتل پدرش عشق میورزید. پادشاه در کار خود متحیر شد زیرا سید کمپیادور، بزرگ ترین یار و پشتیبان او در جنگ با مسلمانان بود، از این رو چاره ای ندید؛ جز این که شیمانه را به سیدکمپیادور تزویج کند.

کورنی، شاعر فرانسوی براساس این واقعه، داستانی در قالب شعر پی ریزی کرده که جنگ میان عشق و تکلیف (وظیفه) درگرفته است؛ عشقی که سیدکمپیادور را با شیمانه پیوند می داد و تکلیفی که از شیمانه می خواست معشوق خود را به خاطر کشتن پدر بکشد.

شیمانه در همه جنگ ها با همسرش بود. هنگام محاصره شهر والنسیا در سال 1099م سیدکمپیادور، همسر شیمانه به دست مرابطین، در گذشت و شیمانه دفاع از شهر را به عهده گرفت، ولی سرانجام مجبور به تسلیم شد و امان خواست. و پس از آن که شهر را به آتش کشید از شهر بیرون رفت و پیکر مومیایی شده همسرش را در حالی که شمشیر به دست داشت، براسبی سوار کرد و با خود برداشت و در کتدرائیه شهر برغش به خاک سپرد.(3)

پی نوشت ها:

[1] دوشنبه اول محرم سال 497 = پنجم اکتبر سال 1103؛ جمعه سی ام ربیع الاول سال 497= اول ژانویه سال 1104.

[2] وفیات الاعیان، ج 3، ص 480؛ المنتظم، ج 9، ص 141؛ البدایة و النهایه، ج 12، ص 164؛ معجم الادباء، ج 5، ص 69؛ النجوم الزاهره، ج 5، ص 189؛ خریدة القصر، ج 1، ص 123.

[3] الحلل السند سیّه، ج 3، ص 60 و 69؛ تاریخ دول الطوئف، ص 221؛ موسوعة لاروس.

سال 498 ق = 1104-1105 م(1)

رویدادها

حاکمان سلجوقی

* درگذشت سلطان برکیاروق بن ملک شاه در مسیر بغداد جنازه وی را به اصفهان برده و در آنجا دفن کردند.

* جانشینی پسر چهارساله وی ملک شاه دوم، و استیلای برادر برکیاروق محمد بن ملک شاه بر وی و ورودش به بغداد

موصل:

* سلطان محمد بن ملک شاه موصل را می گیرد و جکرمش را به عنوان عامل خود بر آن ابقا می کند و خود به اصفهان باز می گردد.

وقایع نظامی

جنگ های صلیبیان در سرزمین شام

* حلب: وقوع جنگ میان رضوان بن تتش، امیر حلب و بوهموند، پادشاه انطاکیه. رضوان پیروز و برقلعه ارتاح (میان حلب و انطاکیه) سلطه می یابد و سَرمین، معرّة مصرین، باره، معرّة النعمان و کفرطاب را باز پس می گیرد و صلیبیان به انطاکیه عقب نشینی می کنند.

لاذقیه و طرطوس

* امپراتور الکسیس کومننوس شکست صیلیبیان را فرصت شمرده، ناوگانی را می فرستد و بر لاذقیه و برخی مواضع دیگر؛ از جمله: طرطوس و قلعه مرقب، سلطه می یابد.

* بوهموند، حاکم صلیبی انطاکیه پس از شکست، به ایتالیا باز می گردد و پسرخواهرش تنکرد را به جای خود برانطاکیه می گمارد و می کوشد تا دوباره حمله کند، ولی نمی تواند و باقی عمر خود را در خفا به سر می برد و در سال 1111م از دنیا می رود.

جنگ صلیبیان و فاطمیان

* در عسقلان و یافا میان فاطمیان و صلیبیان جنگی رخ داد، ولی این جنگ کارساز نبود و دو طرف میدان را ترک کردند.

درگذشتگان

* برکیاروق.

* پطرس اول.

* جیاش بن نجاح.