کند؛ عبیدالله نیز روانه عراق شد و با مأمون ملاقات کرد و مورد احترام او قرار گرفت و از او خلعت گرفت و در بغداد اقامت کرد. آن گاه عبیدالله به سامرا رفته، در آن شهر ماندگار شد و در همان جا نیز در سال 251ق درگذشت.(5)

محمدبن فضل جرجرائی

ابوجعفر، محمد بن فضل، وزیر متوکل علی الله و مستعین بالله (خلفای عباسی) و نویسنده ای نکته سنج، ادیب و موسیقیدان بود. او با اسحاق موصلی ]موسیقیدان[ نامه نگاری ها و گفت وگوهایی داشت. زادگاه او «جرجرایا» شهری میان بغداد و واسط است که او نیز به همان جا منسوب است. او در هشتاد سالگی درگذشت.(6)

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم سال 251 = دوم فوریه سال 865؛ سه شنبه نهم ذیحجه سال 251 = اول ژانویه سال 866

[2] تاریخ طبری، ج 9، ص 278-281؛ تاریخ ابن اثیر، ج 7، ص 137-139؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 7.

[3] الاغانی، ج 7، ص 146 به بعد وفیات الاعیان، ج 2، ص 162؛ تاریخ بغداد، ج 8، ص 54؛ معجم الأدباء، ج 4، ص 30؛ شذرات الذهب، ج2، ص123؛ تاریخ الأدب العربی، ج 2، ص 297؛ العصر العباسی الثانی، ص 462.

[4] إخبار العلماء بأخبار الحکماء، ص 140؛ الفهرست، ص 383؛ شمس العرب تسطع علی الغرب، ص 172.

[5] النجوم الزاهره، ج 2، ص 180؛ الولاة و القضاة، ص 173؛ الاعلام، ج 4، ص 348.

[6] اعتاب الکتاب، ص 152؛ الوافی بالوفیات، ج 4، ص 4؛ الاعلام، ج 7، ص 221.

سال 252 ق = 866ـ867 م(1)

رویدادها

* آمدن معتز خلیفه عباسی به بغداد و بیعت کردن با او در آن شهر و خواندن خطبه بر منبرها به نامش و بازگشتش به سامرا.

* معتز به امیر بغداد، علی بن عبدالله بن طاهر خلعت می بخشد؛ زیرا مستعین را به کناره گیری از خلافت راضی کرده بود.

* معتز به برادرش ابواحمد طلحة بن متوکل خلعت می پوشاند و تاجی زرین بر سر او می نهد و دو شمشیر نیز به او حمایل می کند. او چنین خلعت هایی را نیز به سردار خود، بغای شرابی می بخشد.

* معتز برادرش ابراهیم (المؤید) را از ولایت عهدی برکنار کرده، او را زندانی می کند و سپس او را می کشد. آن گاه به حاجب خود، سعید بن صالح فرمان می دهد که مستعین را بکشد. سعید نیز مستعین را در بازداشتگاهش در واسط در حال نماز می کشد.

* معتز، احمد بن اسرائیل انباری را به وزارت خود می گمارد؛ زیرا او مستعین را رها کرده، به معتز پیوسته بود.

والیان مناطق

* فلسطین: عیسای نوشری، معروف به ابن الشیخ به امارت فلسطین و اردن گماشته می شود.

* ری : عبدالعزیز بن ابودلف (قاسم عجلی) به امارت ری گماشته می شود.

منصب قضا

* حسن بن ابی الشوارب به سمت قاضی القضات منصوب می گردد.

* تسلط ترکان بر دولت: سرداران ترک در امور دولتی نفوذ کرده، بر سرنوشت خلفا مسلط می شوند.

وقایع نظامی

موصل:

* قیام مساور بن عبدالحمید بجلی خارجی ضد حکومت و مسلط شدنش بر نواحی و توابع موصل و عقب راندن سپاهیان خلیفه.

اسکندریه:

* معتز، خلیفه عباسی سپاهی به فرماندهی مزاحم بن خاقان برای سرکوبی قیامی می فرستد که در اسکندریه برضد امیر مصر، یزید بن عبدالله بن دینارِ ترک شکل گرفته است و مزاحم قیام را سرکوب می کند.

درگذشتگان

* ابن نطّاح* اسماعیل طالبی* اشناس

* تنوخی (اسحاق)* المستعین بالله

* المؤیدبالله (خلیفه عباسی)

ابن نطّاح

محمد بن صالح بن مهران بن نطّاح بصری از موالی بنی هاشم بود. او تاریخ نگار، نسب شناس و آگاه به درون ها بود و کتاب الدولة را نوشت که نخستین تصنیف در این زمینه شمرده می شود.(2)

اسماعیل طالبی

وی اسماعیل بن یوسف بن ابراهیم بن عبدالله بن حسن (دوم) سبط بن علی بن ابی طالب است. شورشگری خونریز بود که در سال 251ق در مکه قیام کرد و بر آن جا مسلط شد. آن گاه والی شهر، جعفر بن فضل بن عیسی بن موسای هاشمی را از آن جا راند و طلاها و نقره های موجود در کعبه را غارت کرد و سپس بر مدینه چیره شد. حاکم

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ