مناصب دولتی را در آنجا عهده دار شد. ترانه خوانان اشعار او را می خواندند، ازجمله قصیده ای که آرزو و شوق خود را به رفتن سوی دمشق ابراز می دارد:

«نفس باد صبا مشک فشان می آید؛ که ز انفاس خوشش بوی دمشق می آید. سوگند به عشق که من مهجور از تو؛ نفزود مرا نسیم جز سوزش عشق تو. جانان من ! ندانم من آیا یاران بگسستند عهد از من. ای باد شوق ! برخیز بشتاب تو سوی یاران؛ از چشمه سار دیده سرازیر کن تو باران. از دولت وصالت، عقد سرشک بود منظوم؛ و ز لحظه فراقت بگسست و شد مفطوم».

و در اشعاری همسان می گوید:

«ای دوست ! روزگار گاه مرا همدم آنان کند و گاه برماند؛ گاه می خنداند و گاه می گریاند. بعد از جدایی از آنان گفتم: سرزمینی در مقابل سرزمین دیگر؛ ولی تو به من مگو همسایگانی در برابر همسایگان دیگر». 14

فاطمه جوزدانی

ام ابراهیم، فاطمه بنت عبداللّه بن احمد بن قاسم بن عقیل جوزدانی (منسوب به جوزدان، روستایی در نزدیکی اصفهان)، محدث و از زنان بلندپایه در اصفهان بود و به مُسْنَده اصفهان معروف شد [کسی که حدیث را با سلسله اسناد ذکر می کند]. وی در 99 سالگی وفات یافت. 15

پی نوشت ها:

[1] شنبه اول محرم 524ق / 14 دسامبر 1129م؛ چهارشنبه 19 محرم 524ق / اول ژانویه 1130م.

[2] نام قلعه ها و شهرهایی در نزدیکی حلب است. معجم البلدان، ج1، ص89؛ ج2، ص205.

[3] از شهرهای فلسطین در غرب عسقلان است، (معجم البلدان، ج4، ص202).

[4] وفیات الاعیان، ج6، ص56؛ شذرات الذهب، ج4، ص67؛ النجوم الزاهره، ج5، ص236؛ البدایه و النهایه، ج12، ص201؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص666؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص265؛ الاعلام، ج1، ص44.

[5] مهدی ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه بن تومرت علوی حسنی از اهالی سُهر سوس در مراکش بود که به علت امر به معروف و نهی از منکر، حاکم مراکش او را اخراج و تبعید کرد. وی در 514ق در جنوب مراکش، مردم را به خود دعوت کرد و یاران خود را موحدون نامید، جانشین ابن تومرت، عبدالمؤمن با جنگ های بسیار در نهایت در 542ق با ازمیان برداشتن حاکم مراکش که سلسله مرابطان را تشکیل داده بودند، سقوط کرده و جانشین آنان در مراکش شدند (الکامل، ج10، ص571 ـ 584).

[6] وفیات الاعیان، ج5، ص45؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص323؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص569 ـ582؛ البدایه و النهایه، ج12، ص246؛ الاستقصا، ج2، ص78ـ98؛ النجوم الزاهره، ج5، ص254؛ العبر، ج4، ص57؛ تراجم اسلامیه، ص235ـ256؛ دایره المعارف الاسلامیه، ج1، ص228؛ الاعلام، ج6، ص104.

[7] نفزی منسوب به نفزه، شهری در غرب اندلسی است (معجم البلدان، ج5، ص296).

[8] المغرب، ج1، ص433؛ الاعلام، ج7، ص327؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص159.

[9] ذهبی و مؤلف هر دو سیاه نمایی کرده اند. تمام شهرهای نام برده شده در این سطور، در تصرف سلجوقیان و امیران وابسته به آنان بود و صلیبیان این شهرها را از دست سلجوقیان گرفتند، نه از دست فاطمیان.

[10] قبیله حاتم طایی.

[11] النجوم الزاهره، ج5، ص170؛ وفیات الاعیان، ج5، ص299؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص664؛ شذرات الذهب، ج4، ص72؛ البدایه و النهایه، ج12، ص200؛ نفح الطیب، ج3، صص58 و 61؛ ابن ایاس، ج1، ص223؛ ابن قلانسی، ص203؛ حسن ابراهیم، الدوله الفاطمیه، ص173ـ176.

[12] شعر و غزلی که در بیان عشق به زنان سروده شود. (لسان العرب، ج1، ص756).

[13] وفیات الاعیان، ج2، ص181؛ انباه الرواة، ج1، ص328؛ معجم الادباء، ج4، ص88؛ شذرات الذهب، ج4، ص69؛ النجوم الزاهره، ج5، ص236؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص667؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص273.

[14] الخریدة (بخش شام)، ج1، ص268؛ فوات الوفیات، ج1، ص413؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص264؛ الاعلام، ج3، ص324.

[15] شذرات الذهب، ج4، ص69؛ العبر، ج4، ص56؛ الاعلام، ج5، ص328.

525 ق / 1130 ـ 1131م1

رویدادها

دولت سلاجقه عراق: درگذشت سلطان محمود پسر سلطان محمد، پسر سلطان ملک شاه سلجوقی و جانشینی پسرش غیاث الدین داود.

امارت صلیبیان بر رها: درگذشت جوسلین دوم، حاکم رها و گماشتن جوسلین سوم به جای او.

اندلس، مَیُورْقَه: بعد از انقراض حکومت مرابطون، 2 بنی غانیه3 به ریاست محمدبن علی بن اسحاق بن غانیه در جزایر بالیار (میورقه، منورقه و یابسه) اعلان استقلال کردند. بنی غانیه با بنی تاشفین پیوند خویشی داشتند و در دوران آنان به حکومت جزایر بالیار و ایالت دانیه گماشته شده بودند.

وقایع نظامی

درگیری سلاجقه بر سر قدرت: سلطان محمود، پسر خردسالش داود را به ولایتعهدی برگزید و در نامه ای خلیفه را در جریان گذاشت تا اینکه خطبه بعد از خودش به نام پسرش باشد. مرگ محمود، شکافی بزرگ در دولت سلاجقه پدید آورد؛ زیرا داود با عموهای خود مسعود، سلجوق و طغرل به نزاع برخاست و دیری نپایید که نزاع به پیکار بین این برادران و عموی خود سلطان سنجر، حاکم فارس منجر شد و تا سال 528ق ادامه یافت.