ولایتعهدی پدر بر تخت سلطنت نشست و مدت بسیاری سلطنت کرد و چون عمویش، سلطان سنجر پسر ملک شاه، حاکم خراسان و ماوراءالنهر از جانشینی او آگاه شد، زیر بار سلطنت او نرفت و خود را سلطان سلاجقه خواند. به این ترتیب، دو نفر در یک زمان بر سلاجقه سلطنت می کردند. این موضوع باعث نزاع و درگیری میان فرماندهان سلجوقی گردید که در نتیجه دولت آنان، دستخوش تجزیه شده و اشتغال آنان به جنگ با یکدیگر منجر به ضعف قدرت و در نتیجه فروپاشی آنان منجر شد. محمود در 37 سالگی درگذشت. 8

مستوفی اصفهانی

ابونصر، احمد پسر حامد پسر محمد پسر عبداللّه اصفهانی، ملقب به عزیزالدین مستوفی. وی عموی عماد اصفهانی، کاتب سرشناس است. ابونصر، رییس بلندپایه در دولت سلاجقه و خزانه دار سلطان محمود پسر محمد پسر سلطان ملک شاه بود. او برای مالیات قانونی وضع کرد و به محاسبات آن نظم خاصی بخشید؛ لذا به لقب مستوفی مشهور شد. او از یکی کارهای سلطان آگاه شد و سلطان از ترس افشای آن، وی را دستگیر کرده و در قلعه تکریت زندان نمود؛ سپس او را در 54 سالگی کشت. 9

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم 525ق / سوم دسامبر 1130م؛ پنج شنبه 30 محرم 525ق / اول ژانویه 1131م.

[2] عبداللّه بن یاسین از اهالی سوس (شهری در شمال مراکش)، برای ترویج اسلام در 448ق، میان قبایل لمتونه در مغرب رفت و توانست قبایل اطراف را با خود همراه کرده و نیروی عظیمی فراهم کند و ایشان را به جهاد دعوت کرد و پیروان خود را مرابطون نام نهاد (الکامل، ابن اثیر، ج9، ص619 ـ 622).

[3] از امرای اندلس بودند که به وسیله مرابطین به قدرت رسیده بودند (تاریخ ابن خلدون، ج4، ص213).

[4] یکی از صنایع شعری که به دلیل روانی و توازن کلمات در اندلس مورد استقبال قرار داشت (تاریخ ابن خلدون، ج1، ص825).

[5] الوافی بالوفیات، ج7، ص126؛ بغیه الملتمس، ص175؛ قلائد العقیان، ص271؛ المغرب، ج2، ص451؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص161.

[6] طبقات الاطباء، ص517؛ الاعلام، ج3، ص84؛ العبر، ج4، ص64؛ دایرة المعارف الاسلامیه، ج1، ص302؛ شذرات الذهب، ج4، ص74؛ نفح الطیب، ج3، ص14.

[7] العبر، ج4، ص65؛ شذرات الذهب، ج4، ص75؛ معجم البلدان (میانه).

[8] تاریخ ابن اثیر، ج10، صص525 و 669؛ وفیات الاعیان، ج5، ص182؛ البدایه و النهایه، ج12، ص203؛ النجوم الزاهره، ج5، ص246؛ العبر، ج4، ص66؛ شذرات الذهب، ج4، ص76؛ راحه الصدور، ص299؛ الاعلام، ج7، ص59.

[9] وفیات الاعیان، ج1، ص188؛ الاعلام، ج1، ص104.

526 ق / 1131 ـ 1132م1

رویدادها

منصب وزارت فاطمیان، ترور و نصب وزیر: شیعیان فاطمی، احمد پسر افضل پسر بدرالجمالی، وزیر حافظ لدین اللّه فاطمی را ترور کردند. چون احمد، مذهب خود را به مذهب اهل سنت تغییر داده و نام خلیفه فاطمی را از خطبه انداخته و جمله «حی علی خیرالعمل» را از اذان حذف کرد. حافظ، پسرش حسن را به وزارت منصوب کرد و ولیعهد خود نمود.

دولت بوریان در دمشق: تاج الملوک بوری پسر طغتکین، حاکم دمشق، پس از گذشت یک سال از سوءقصد باطنیان، بر اثر جراحات وارده بر وی درگذشت. تاج الملوک، حکمرانی دمشق را پس از خود به پسرش، شمس الملوک اسماعیل، و حکمرانی بعلبک را به پسر دیگرش، شمس الدوله محمد، واگذار کرد؛ ولی دیری نپایید شمس الملوک حکومت بعلبک را از چنگ برادرش به درآورد.

دولت سلاجقه عراق: با درگذشت غیاث الدین داوود پسر محمود پسر محمد پسر ملک شاه، درگیری میان او و عموهایش مسعود، سلجوق و طغرل فرزندان محمد پسر ملک شاه پایان یافت و طغرل به جای پسر برادرش داود نشست.

صلیبیان، پادشاهی بیت المقدس: درگذشت بالدوین دوم، پادشاه بیت المقدس و جانشینی دامادش فورک.

امارت رها: 2 درگذشت جوسلین دو کورتنای، امیر رها و جانشینی پسرش، جوسلین دوم.

درگذشتگان

ابن ابی یعلی (ابوالحسین)؛

ابن عباد اسکندری؛

احمد پسر افضل الجمالی؛

تاج الملوک بوری؛

جوسلین اول.

ابن ابی یعلی (ابوالحسین)

ابوالحسین، محمدبن محمد ابویعلی بن الحسین بن محمد ابن الفراء بغدادی حنبلی معروف به ابن ابی یعلی از فقهای حنابله. وی در شب عاشورا به دست یکی از غلامان خود که طمع به مال او دوخته بود، کشته شد. او به مذهب خود تعصب می ورزید و به مناظره می پرداخت. آثار مختلفی از خود به جای گذاشت؛ ازجمله: طبقات الحنابله، المجرد فی مناقب الامام احمد، المفتاح در فقه، ایضاح الادلّه فی الرّد