سرکوب کند و مجبور شد به جزایر شرقی «بالیار» عقب نشینی کند و با هدف مقهورکردن شورشیان و بازگرداندان آنان به فرمان مرابطون، پایگاهی در آنجا ایجاد کند. این شورش ها زمینه ورود موحدون به اندلس را فراهم ساخت. ابن قسی با عبدالمؤمن، امیر موحدون بیعت کرد و از او دعوت کرد به اندلس بیاید. او پذیرفت و در سال 541ق وارد اندلس شد.

درگذشتگان

ابن جنان (ابوالعلاء)؛

ابن فخار مالقی؛

ام البهاء بغدادی؛

تاشفین لمتونی؛

جوالیقی؛

الست العذراء؛

نصرالدین جقر.

ابن جنان (ابوالعلاء)

ابوالعلاء، عبدالحق بن خلف بن مفرج کنانی شاطبی معروف به ابن جنان. وی در «شاطبه» چشم به جهان گشود و به آنجا منسوب است. منشی و دبیری شماری از امرایی که بر شاطبه حکم راندند را بر عهده گرفت. وی لغت دان، دبیری بلیغ و شاعری برجسته بود. از اشعار او در نسیب2 این است:

«پس از آرامش شبانه و به خواب رفتن مردم، خیال و صورت لیلی روان شد؛ و سخن چینان (نگهبانان)، زمان حرکت او را ندانستند. در حالی به دیدار من آمد که چشمان نگهبانان او را می پاییدند که به دیدار کسی نرود و کسی به دیدار او نیاید. ناگهان در آن محله (قبیله)، نیزه هایی پیدا شدند که او به هر سو می چرخید، دو طرف او را احاطه کرده بودند.

من از آن خواب اندک (چرت و پینکی) تشکر می کنم که فرصت وصال هرچند اندک در اختیارم گذاشت؛ چون مرغ سنگ خواره که دانه از زمین برچیند و سپس پرواز کند».

ابن جنان در شصت سالگی درگذشت. 3

ابن فخار مالقی

ابوعبداللّه، محمدبن حسن بن کامل معروف به ابن فخار حضرمی از اهالی مالقه اندلس و به آنجا منسوب است. وی فقیه، ادیب و شاعری نیکوسرا بود. از اشعار او در مباهات و حماسه این است:

«تاکی انسان بکوشد و حال آنکه روزگار بازی می کند، امنیت را از او می برد و خوف و ترس بر او حاکم می کند. درصورتی که هماوردی نبینم که شمشیرم را به کار برم، داشتن شمشیر بّران چه سودی برای من دارد ؟ در شب سیه فام بر آنان شبیخون می زنم و در صبح سپید و روشن بر آنان می تازم. من از هدف و مقصود خود کوتاه نمی آیم و اراده سمندپیمای من، مغلوب سرنوشت نخواهد شد. ای ابوالحسن ! از حاضران معرکه جنگ بپرس همان طورکه پری چهرگان زیبا را در آغوش می گیرم، به همان آسانی با دلاوران هماویز، گلاویز می شوم. 4

ام البهاء بغدادی

ام البهاء، فاطمه بنت محمدبن ابی سعد بغدادی. وی زنی واعظ بود. دانش حدیث را از بزرگان اصفهان آموخت و در همان شهر به نقل حدیث پرداخت. در 44 سالگی دار فانی را وداع گفت. 5

تاشفین لمتونی

تاشفین بن علی بن یوسف بن تاشفین صنهاجی لمتونی، از قبیله بربر لمتونی صنهاجی بود. وی حاکم مغرب و از پادشاهان دولت مرابطون نقاب دار و فردی شجاع و دلیر بود. در سال 520ق در دوران حکومت پدرش، عهده دار نبرد در اندلس با اسپانیایی ها شد و از دریا عبور کرد و دژهایی در طلیطله فتح کرد و در جنگ هایی که در آنجا به وقوع پیوست، پیروز شد. در سال 532ق به مراکش برگشت. پدرش با کاروانی بزرگ به پیشواز او رفت. در سال 537ق که پدرش درگذشت، بنا به سفارش پدرش، با او بیعت شد. از سوی دیگر عبدالمؤمن بن علی، امیر موحدون در مغرب، نفوذ و قدرت یافته بود؛ ازاین رو تاشفین به نبرد با او پرداخت. سراسر دوران زندگانی او با جنگ هایی که برایش پیروزی در پی نداشت، سپری شد. او درحالی که شکست خورده بود، برای نجات خود سوار بر اسب شد تا بازگردد؛ ولی اسبش سکندری خورد و از اسب افتاد و کشته شد. بنا به نقلی وقتی موحدون بر ضد او اجتماع کردند، او از جلوی آنان گریخت. تاشفین در آن زمان بر کوهی بلند مشرف بر دریا قرار داشت و پنداشت به زمین پیوسته است. خود را از بلندی که مقابل وهران بود، انداخت و به مرگش انجامید و فردای آن روز پیکر مرده او را کنار دریا دیدند. سرش را جدا کرده و بر درختی آویزان کردند. تاشفین پیوسته در جنگ با موحدون بود. از روزی که با او بیعت کردند تا روزی که جان سپرد، آسایشی ندید. مدت حکمرانی او دو سال و دو ماه بود و برادرش اسحاق بن علی که کودکی خردسال بود، به جای او نشست. در دوران او موحدون به مراکش حمله ور شدند و اسحاق را دستگیر کرده