او را از کارهای کارگزاران آگاه می کردند که مبادا به مردم ستم کنند. تمیم شاعر بود و اشعاری نیکو دارد؛ ازجمله شعرهای او، غزل زیر است:

«اگر چشمم به چشمش بیفتد، خواسته پنهانی مرا می داند. گویا در دل من به نظاره نشسته است و پرده از رازها و مضمون های آن برمی دارد».

نیز می گوید:

«باده ای ناب و کهنه که روشنایی آن چون اخگر فروزنده بود و گونه محبوب را می مانست، به دست او دادم. آن را [گرفت] و بوسید و خنده کنان گفت: چگونه گونه های مردم را به خودشان هدیه می دهند ؟ گفتم: بنوش ! آن سرشک من است و سرخی آن خون من است و نفس های من آن را در جام پخته است. گفت: اگر از عشق من خون گریسته ای، با کمال میل مرا از آن بنوشان. خوشا شبی که ماه شب چهارده هم آغوش من بود و خورشید نیز در آن شب یکی از هم نشینانم بود. شب را به بامداد رساندم، درحالی که با دهان و گونه هایش از ساغر و سیب و آس بی نیاز بودم».

در حماسه نیز سروده است:

«یا پادشاهی با شرافت و عزت؛ تاج بر سر بر فراز تخت، و یا مرگ میان تیزی نیزه ها؛ چرا که من همیشه روزگاران جاوید نخواهم بود».

تمیم 79 سال زیست و 46 سال حکمرانی او دوام داشت و بیش از صد پسر و شصت دختر از خود به جای گذاشت و پس از او پسرش یحیی به سلطنت رسید. (2)

صدقّه بن مزید اسدی

ابوالحسن، صدقّه بن منصور بن دبیس بن مزید اسدی، امیر سیف الدوله: وی امیر بادیه عراق و حکمران حله و تکریت بود. سلطان محمدبن ملک شاه شهر واسط را به او واگذارده بود و به او اجازه داده بود بصره را به تصرف خود درآورد. سخن چینان میان او و سلطان محمد فساد کردند و کارهایی نیز از او بروز کرد که سلطان انکار و تقبیح کرد؛ زیرا او دشمن سلطان را پناه داده بود و از تسلیم او خودداری ورزید و کوشش های میانجی گران موفقیتی دربر نداشت. سلطان سپاهی به فرماندهی وزیرش احمدبن نظام الملک به نبرد او گسیل داشت. در آن جنگ صدقه کشته شد؛ سرش را جدا کردند و نزد سلطان فرستادند. دبیس فرزند صدقه ازجمله اسیران بود که سلطان او را عفو و آزاد کرد. دبیس به جای پدر بر حله و توابع آن امارت کرد. صدقه بخشنده، جوانمرد، بردبار، راستگو، بسیار نیکوکار، دادگر و پناهگاه هر ستمدیده ای بود. رعیت در دوران او با امنیت و آسایش زندگی کردند. جز یک همسر اختیار نکرد و هرگز سُریّه ای (کنیزی)
برای خود در نظر نگرفت. منصور، پدر صدقه به تشیع گرایش داشت و صدقه نیز از مذهب پدرش تأثیر پذیرفته بود. (3)

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم 501ق / 21 اوت 1107م؛ چهارشنبه 16 جمادی الاول 501ق / اول ژانویه 1108م.

[2] تاریخ ابن اثیر، ج10، ص449؛ البدایه و النهایه، ج12، ص170؛ النجوم الزاهره، ج5، ص198؛ وفیات الاعیان، ج1، ص304؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص73؛ دایرة المعارف الاسلامیه، ذیل «تمیم»؛ الاعلام، ج2، ص290.

[3] وفیات الاعیان، ج2، ص490؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص444؛ النجوم الزاهره، ج5، ص196؛ الاعلام، ج3، ص290.

502 ق / 1108 ـ 1109م(1)

رویدادها

ازدواج خلیفه عباسی: مستظهر باللّه، خلیفه عباسی با خواهر محمد سلجوقی، حاکم عراق با کابینی به مبلغ صدهزار دینار ازدواج کرد.

وزیر عباسیان: مستظهر، خلیفه عباسی، علی بن نصربن جهور را به وزارت برگزید.

حکومت بنی ارتق: ابراهیم بن سقمان بن ارتق، فرمانروای قلعه کیفا و آمد، درگذشت و برادرش رکن الدین داوود جانشین او شد.

باطنیان و بنی منقذ: باطنیان اسماعیلی مذهب می کوشند بر قلعه شیزر تسلط یابند و در غیاب بنی منقذ ـ مالکان قلعه ـ بر آن یورش می برند؛ ولی بنی منقذ خود را به آنان می رسانند و آنان را از قلعه بیرون می کنند و از دو طرف، بسیاری کشته می شوند.

ترورهای باطنیان: باطنیان، عبیداللّه بن علی خطیبی قاضی اصفهان، صاعدبن محمد ابوالعلاء بخاری قاضی نیشابور و عبدالواحدبن اسماعیل رویانی، قاضی آمل را ترور می کنند.

تمرد جاولی سقاو: جاولی سقاو، امیر موصل از فرمان محمدبن ملک شاه، سلطان سلجوقی سرپیچی کرد و از کمک مالی و نیروی انسانی به وی خودداری ورزید. سلطان محمدبن ملک شاه سپاهی به فرماندهی شرف الدین مودودبن التونکین به همراهی آق سنقر و دیگر امیران شهرها سوی او روانه کرد. جاولی مجبور به ترک موصل شد و پس از آشوب های بسیار قصد اصفهان، پایتخت سلطان کرد و کفن به دست، به حالت تسلیم وارد اصفهان شد و سلطان او را عفو کرد و بر ولایت فارس گمارد. مردم فارس از او ستم های بسیاری دیدند و سرانجام در سال 510ق درگذشت.

صلح میان اهل سنت و شیعیان: شیعیان و اهل سنت توافق می کنند سنّیان متعرض زائران امام موسی کاظم [علیه السلام] و شیعیان متعرض زائران مصعب بن زبیر نشوند.

آزادی اسیری از صلیبیان: بالدوین دوبرگ (Baudoun de Bourg)