محمدبن ملک شاه

ابوشجاع، محمدبن ملک شاه بن آلب ارسلان سلجوقی، غیاث الدین. وی پس از مرگ پدرش ملک شاه در سال 485ق در هجده سالگی به جانشینی پدر بر تخت سلطان نشست و سلطنتش نوزده سال به درازا کشید.

در بغداد خطبه به نام او خواندند. محمد فردی دادگر، نیکوسیرت و دلاور بود و چون فرماندهان از منش او آگاه بودند، هیچ یک بر رعیت ستم روا نداشتند. دانشمندان را گرامی می داشت و در برابر درویشان نیکوکار بود.

خلیفه عباسی، مقتفی لامراللّه، فاطمه دختر وی را به ازدواج خود درآورد. وی با اسماعیلیان به نبرد پرداخت و بر شماری از قلعه های آنان تسلط یافت، و این در دوران مهتر اسماعیلیان، حسن صباح، فرمانروای قلعه الموت بود. محمدبن ملک شاه ولایت عهدی را به پسرش محمود واگذارد و در 37 سالگی درگذشت و در اصفهان مرکز سلطنتش به خاک سپرده شد. 5

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم 511ق 4 مه 1117م؛ سه شنبه 7 رمضان 511ق اول ژانویه 1118م.

[2] وفیات الاعیان، ج6، ص168؛ العبر، ج4، ص25؛ النجوم الزاهره، ج5، ص214؛ شذرات الذهب، ج4، ص32؛ الاعلام، ج9، ص194.

[3] وفیات الاعیان، ج3، ص49؛ البدایه و النهایه، ج12، ص181؛ الخریدة (بخش شام)، ج2، ص308؛ النجوم الزاهره، ج5، ص231؛ شذرات الذهب، ج4، ص124؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص230.

[4] زبده الحلب، ج2، ص167 و پس از آن؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص531؛ اعلام النبلاء، ج1، ص423 و ج4، ص217.

[5] تاریخ ابن اثیر، ج10، ص525؛ النجوم الزاهره، ج5، ص214؛ العبر، ج4، ص23؛ شذرات الذهب، ج4، ص30؛ وفیات الاعیان، ج5، ص71؛ الوزارة فی عهد السلاجقه، ص181؛ راحه الصدور، ص234.

512 ق / 1118 ـ 1119م1

رویدادها

خلافت عباسیان: درگذشت مستظهر باللّه، خلیفه عباسی و جانشینی پسرش مسترشد باللّه.

سازمان های سواران صلیبی:

ـ سازمان سواران معبد: در بیت المقدس سازمانی صلیبی به نام سواران معبد (Tempilers) بنیان نهاده شد. این سازمان در نزدیکی هیکل سلیمان جای گرفت. اَشراف و اعیان به آن پیوستند و پاپ، مقررات سختی بر آن وضع کرد و لباس ویژه ای برای اعضای آن مقرر داشت و چون جنگ های صلیبی به پایان رسید، این سازمان نخست به قبرس، سپس به رودس منتقل شد و هنگامی که عثمانیان
بر رودس چیره شدند، پادشاه شارلمانی آن را به مالت منتقل کرد و اعضای آن سازمان به سواران مالت معروف شدند. در منابع عربی ازاین سازمان به الداویه یاد می شود.

ـ سازمان سواران مهمان نواز: در نیمه سده یازدهم به سال 1075م انجمن خیریه ای نزدیک کلیسای قیامت برای مراقبت از زائران فقیر بیت المقدس تأسیس شد و از زائران بیمار در بیمارستانی که بدین منظور برپا کرده بودند، پرستاری می شد؛ ازاین رو این جمعیت به سواران مهمان نواز (Hospitalers) نامبرده شدند. در منابع عربی نیز به اسبتاریه معروف شدند.

حکومت بیت المقدس: درگذشت بالدوین اول و جانشینی بالدوین دوم، حاکم رها به جای وی.

وقایع نظامی

اندلس: تسلط اسپانیایی ها بر سرقسطه: آلفونسوی اول، پادشاه قشتاله مشهور به المحارب، بر سرقسطه چیره شد و مسلمانان را از آنجا بیرون راند. با سقوط قشتاله و طلیطله که پیش از این رخ داده بود، دومین سنگر مسلمانان در اندلس فرو پاشید. آلفونسو، سرقسطه را پایتخت حکومت خود قرار داد و مسجد آنجا را به کلیسا تبدیل کرد.

درگذشتگان

ابن تلمیذ (ابوالفرج)؛

ابوالخیر اشبیلی؛

بالدوین اول؛

زرنجری؛

زینبی (ابوطالب)؛

قرّه العین؛

الکسیوس کومنن؛

مستظهر باللّه.

ابن تلمیذ

ابوالفرج، یحیی بن صاعدبن تلمیذ، حکیم، معتمدالملک. وی در زمان خود پزشک عباسیان بود. در دانش پزشکی مهارتی تام داشت و به زیور ادب آراسته بود. از شغل پزشکی درآمد سرشاری عایدش شد و تا پایان روزگار مستظهر، خلیفه عباسی در حدود سال 512ق بزیست. او اشعاری دارد؛ ازجمله غزل زیر، از اوست:

«جدایی از تو، جدایی از زندگانی است؛ بر کشتن بیمار خود شتاب مکن. من دل به تو بستم، به سان آتش به شمع، که از آن جدا نمی شود، مگر آنکه خاموش شود». 2