دسته اوّل: رواياتي که آموزش کودک را حقّي براي او بر پدر مي‌داند، مانند آن‌که پيامبر اکرم(صلي الله عليه وآله) مي‌فرمايد: از حقوقي که فرزند بر پدر دارد، سه چيز است: نام نيک براي او انتخاب کند، خواندن و نوشتن را به او بياموزد، و چون به سن بلوغ برسد همسري برايش انتخاب کند. «... وَ يُعَلِّمُهُ الکِتابَةَ...».[1]

هم‌چنين اميرالمؤمنين(عليه السلام) مي‌فرمايد: کودک خود را تا سن شش سالگي پرورش بده، بعد از شش سال او را به تحصيل خواندن و نوشتن وادار نما. «... ثُمَّ أَدَّبهُ فِي الکِتَابِ سِتَّ سِنِينَ».[2]

دسته دوّم: رواياتي است که در بيان اجر و پاداش آموزش به کودکان وارد شده و در بخش‌هاي قبلي به بعضي از آن‌ها اشاره شد.[3]

دسته سوم: رواياتي است که در تعليم و آموزش علوم خاصي به کودکان تأکيد دارد. در بخش‌هاي قبلي، به بعضي از آن‌ها ذکر شد[4]، مانند آن‌که امام صادق(عليه السلام) مي‌فرمايد: کودک تا سن هفت سالگي به بازي و سرگرمي مشغول است، بعد از آن، هفت سال بايد او را به آموختن قرآن وادار نمود و در هفت سال سوم، احکام حلال و حرام به او آموزش داده شود.[5]

دسته چهارم: رواياتي است که بيان مي‌دارند اگر جوانان و نوجوانان در پي تحصيل علم نباشند، بايد آنان را به تحصيل وادار کرد و حتي اگر لازم شد تنبيه نمود، مانند آن‌که امام باقر(عليه السلام) مي‌فرمايد: اگر جواني از جوانان شيعه را بيابم که به تحصيل علم به‌ويژه آن‌چه مربوط به دين است مشغول نباشد، او را تنبيه خواهم نمود. «لَو أُتِيتُ بِشَابٍّ مِن شَبابِ الشِّيعَةِ لا يتَفَقَّهُ فِي الدَّينِ لَأَوجَعتُهُ».[6]

دسته پنجم: رواياتي است که موقعيت کودکي را براي آموزش و تحصيل ممتاز مي‌شناسد، اميرالمؤمنين(عليه السلام) فرموده است: قلب کودک همانند زمين آماده کشت است، هر بذري

[1] . وسائل الشيعة 482:21، باب86 من ابواب احکام الاولاد، ح9، مستدرک الوسائل166:15، باب60 من ابواب احکام الاولاد، ح3.

[2] . وسائل الشيعة 475:21، باب83 من ابواب احکام الاولاد، ح6.

[3] . ر. ک: مستدرک الوسائل246:4، باب6 من ابواب قراءة القرآن، ح1.

[4] . صبحي صالح، نهج البلاغة: 394، نامه31، المحاسن358:1، ح766و356، ح755.

[5] . الکافي47:6(باب تأديب الولد)، ح3، وسائل الشيعه474:21، باب83 من ابواب احکام الاولاد، ح1.

[6] . بحارالانوار214:1، ح17.