اثبات نرسیده است.2 او از راویانی چون داود رقّی3 و زراره4 روایت کرده است. بیشتر ارباب رجال شیعه ایشان را از راویان ضعیف دانسته اند.5 افرادی چون قاسم بن اسماعیل6 و محمد بن ابی عمیر7 از وی روایت کرده اند. از آثار او کتاب الحدیث می باشد.8

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 115 و 347.
[2] ــ رجال النجاشی 1/163.
[3] ــ رجال ابن داود 443.
[4] ــ معجم رجال الحدیث 5/195.
[5] ــ رجال النجاشی 1/163 رجال الطوسی 347 خلاصة الاقوال 216.
[6] ــ الفهرست (طوسی) 57.
[7] ــ جامع الرواة 1/233.
[8] ــ الذریعه 6/323.*

دیگر منابع: اعیان الشیعه 5/450 قاموس الرجال 3/267 رجال البرقی 50 تنقیح المقال 1/319 دائرة المعارف الشیعیة العامه 8/197 نقد الرجال 101.

حسین ـ نجار (م حدود 220 هـ )

ابوعبدالله حسین بن محمد بن عبدالله نجار رازی بصری مصری.

در آغاز به کار بافندگی یا ترازوسازی اشتغال داشت، اما بعدها وارد مقولات فکری و عقیدتی گردید. گفته اند که او از بزرگان «مجبره» و از متکلمان آنان1 و موسس فرقه نجّاریه است2 که به آنان «حسینیه» نیز گفته می شود.3 بیشتر معتزلی مذهبان شهر ری و اطراف آن هوادار مذهب او بودند.4 آنان در برخی عقاید بر دیدگاه قدریه بودند و در بعضی دیگر همانند اهل سنت، و در بخشی از عقاید دیدگاه خاص خود را داشتند. نجاریه به سه گروه «برغوثیه»، «زعفرانیه» و «مستدرکه» تقسیم شده اند.5 الندیم در شرح حال وی می نویسد: نجار اهل مناظره بود و با ابراهیم نظام مناظراتی داشته است. به گفته وی، نجار هرگاه لب به سخن می گشود، آوایی همانند صدای خفاش از وی شنیده می شد.6 وی حدود 2207 یا 230 هـ8 درگذشت. می گویند که نجار به هنگام مناظره با ابراهیم نظام شکست خورد و با لگدی که نظام به او زد، درگذشت.9

حسین بن محمد دارای تألیفات فراوانی به شرح ذیل است: اثبات الرسل الاستطاعة التعدیل و التجویز الصفات و الاسماء کتاب الابواب کتاب کان یکون المخلوق العبارات (العبادات) الارادة صفة فی الذات الارجاء الارادة الموجبه القضاء و القدر التأویلات المستطیع علی ابراهیم الموجز العلل فی الاستطاعه المطالبات النکت البدل الرد علی الملحدین الترک اللطف و التأیید الثواب و العقاب و المعرفة فی الاجماع.10

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 229.
[2] ــ الملل و النحل 1/88.
[3] ــ مقالات الاسلامیین 1/340.
[4] ــ الملل و النحل 1/88.
[5] ــ الفرق بین الفرق 208 و 209.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 229.
[7] ــ الاعلام 2/253.
[8] ــ معجم الفرق الاسلامیه 245.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 229.
[10] ــ همان.*

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 10/554 الموشح 465 هدیة العارفین 1/303 معجم المؤلفین 4/53 لغت نامه دهخدا 13/19750 اللباب 3/215 الامتاع و المؤانسه 1/58 جامع الفرق والمذاهب الاسلامیه 202 فرهنگ فرق اسلامی 437.

حسین ـ نخعی (قرن سوم هجری)

ابوعبدالله حسین بن سیف بن عمیرة نخعی بغدادی.

فرزند سیف بن عمیره، راوی امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام)بود.1 برادرش علی نیز از اصحاب امام رضا(علیه السلام) به شمار می رفت.2 ابوعبدالله فردی محدث و فقیه بود3 و از کسانی مانند پدرش،4 برادرش5 و سلیمان بن عمرو روایت کرده است.6 محدثانی همچون علی بن حکم، محمد بن خالد برقی7 و علی بن حسن بن فضّال از شاگردان وی بوده و از او روایت کرده اند.8 ابن حجر نوشته است که نخعی به بصره و کوفه نیز سفرهایی داشته است.9 به گفته نجاشی، وی دارای دو کتاب بوده که در تألیف یکی از آنها از برادرش علی بهره گرفته است.10 برخی از معاصرین از این اثر با عنوان کتاب الحدیث یاد کرده اند.11 تاریخ درگذشت حسین در دست نیست، اما به اعتبار برادرش که صحابی امام رضا(علیه السلام)بوده و نیز از برادرش علی در تألیف کتابش کمک گرفته، می توان او را معاصر امام رضا(علیه السلام) و از رجال قرن سوم دانست.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/425.
[2] ــ رجال الطوسی 382.
[3] ــ لسان المیزان 2/287. 4 ـ تهذیب الاحکام 6/31.
[5] ــ الاستبصار 4/224.
[6] ــ الجامع فی الرجال 1/603. 7 ـ الفهرست (طوسی) 55. 8 ـ تهذیب الاحکام 3/252. 9 ـ لسان المیزان 2/287. 10 ـ رجال النجاشی 1/169. 1
[1] ـ الذریعه 6/324.

دیگر منابع: جامع الرواة 1/242 معجم رجال الحدیث 5/267 مجمع الرجال 2/180 منتهی المقال 3/43 اعیان الشیعه 6/34 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/137 نقد الرجال 105 قاموس الرجال 3/463 معالم العلماء 38.