ایشان از صحابه مشهور7 و یکی از چهار شاعر فصیح بنام عرب در اسلام به شمار می آید.8 جمحی او را از طبقه چهارم از شعرای مسلمان به حساب آورده است.9 وی در زمان حکومت عثمان10 و در حدود 30 هـ درگذشت.11 برخی معتقدند که او تا زمان خلافت بنی امیه زنده بود و برخی از خلفای آنها را ستوده و هدایایی دریافت نمود12 و در حدود 70 هـ درگذشت.13 اشعارش را عبدالعزیز میمنی تحت عنوان دیوان جمع آوری کرده است.14

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 13/193.
[2] ــ معجم الادباء 11/8 .
[3] ــ اسد الغابه 2/54.
[4] ــ الاستیعاب 1/377.
[5] ــ اسد الغابه 2/54.
[6] ــ الاصابه 2/39.
[7] ــ لغت نامه دهخدا 6/8088 .
[8] ــ تهذیب تاریخ دمشق 4/460.
[9] ــ طبقات الشعراء (جمحی)130.
[10] ــ معجم الادباء 11/13.
[11] ــ الاعلام 2/283.
[12] ــ الاغانی 4/357.
[13] ــ الوافی بالوفیات 13/193.
[14] ــ الاعلام 2/283.*

دیگر منابع: الامالی (قالی) 1/133 الشعر و الشعراء 252 عیون الاخبار 4/104 الأمالی (سید مرتضی) 1/319 المعجم الکبیر 4/54 جمهرة انساب العرب 274 وفیات الاعیان 7/73 سمط اللآلی 376 تاریخ مدینة دمشق 15/369 تایخ الاسلام 5/110 تهذیب تاریخ دمشق 4/459 مختصر تاریخ دمشق 7/272 کشف الظنون 1/786.

حنان ـ صیرفی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابوالفضل حنان بن سدیر بن حکیم بن صهیب صیرفی کوفی کندی.

اهل کوفه و از اصحاب امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام) بود1 و از آن دو بزرگوار2 و امام باقر(علیه السلام)روایت دارد،3 گرچه کشّی معتقد است که حنان امام باقر(علیه السلام) را درک نکرده است.4 او همچنین از افرادی مانند پدرش سدیر، عمرو بن قیس ملائی5 و عبید بن زرارة حدیث آموخته و روایت کرده است.6 وی از محدثان بزرگ شیعه7 و فردی موثق8 و در عین حال واقفی بود9 و بدین سبب برخی در استناد و اعتماد به روایات وی توقف کرده اند.10 صیرفی دارای شاگردان و راویان بسیاری بوده که مشهورترین آنها عبارت اند از: حسن بن محبوب11 محمد بن جنید حجّام عباد بن یعقوب و محمد بن ثواب هباری.12 بنا بر گزارش نجاشی، حنان در نزدیکی جامع کوفه در محله پارچه فروش ها دکانی داشت و از این طریق امرار معاش می کرد و سرانجام پس از عمری طولانی درگذشت.13 تألیفاتی چون صفة الجنة و النار14 و کتاب الحدیث از آثار اوست.15

پی نوشت ها

[1] ـ رجال البرقی 46 و 48.
[2] ــ رجال النجاشی 1/343.
[3] ــ تهذیب الاحکام 6/184.
[4] ــ اختیار معرفة الرجال 555.
[5] ــ الاکمال 2/318.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 208.
[7] ــ المؤتلف و المختلف (دارقطنی) 1/430.
[8] ــ الفهرست (طوسی) 64.
[9] ــ اختیار معرفة الرجال 555.
[10] ــ خلاصة الاقوال 218.
[11] ــ الفهرست (طوسی) 64.
[12] ــ الاکمال 2/318.
[13] ــ رجال النجاشی 1/343.
[14] ــ همان.
[15] ــ الذریعه 6/327.*

دیگر منابع: لسان المیزان 2/367 الجرح و التعدیل 3/299 المشتبه 1/131 تبصیر المنتبه 1/276 توضیح المشتبه 2/159 تنقیح المقال 1/380 ایضاح الاشتباه 166 جامع الرواة 1/286 الوجیزه 41 هدایة المحدثین 53 منهج المقال 127 اعیان الشیعه 6/256 معجم رجال الحدیث 6/299 رجال الطوسی 346 رجال ابن داود 450 کامل الزیارات 77.

حنبل ـ شیبانی (حدود 195 ـ 273 هـ )

ابوعلی حنبل بن اسحاق بن حنبل بن هلال شیبانی بغدادی.

عموزاده احمد بن محمد بن حنبل، پیشوای حنبلیان بود.1 تاریخ ولادت وی به درستی روشن نیست. ذهبی می نویسد که او به هنگام مرگ حدود هشتاد ساله بود، از این رو می توان چنین گمانه زد که وی در دهه آخر سده دوم به دنیا آمده است.2 ابوعلی نزد بزرگانی چون احمد بن حنبل، ابونعیم فضل بن دکین، مالک بن اسماعیل و عفان بن مسلم به کسب دانش پرداخت.3 ابن ابی یعلی وی را در زمره فقها و محدثان حنبلی به شمار آورده و می نویسد: وی به واسط و عکبرا، از شهرهای عراق سفر کرده و در همان جا نیز مجالس درس بر پا ساخته و شاگردان و راویان بسیاری را تربیت کرد که از آن میان افرادی چون یحیی بن صاعد، ابوبکر خلال و ابوعمرو سماک را می توان نام برد. با همه اینها وی از نظر مالی فردی تهیدست بود.4 رجال شناسان اهل سنت او را موثق و راستگو دانسته اند.5 چنان که از آثار وی برمی آید، علاوه بر حدیث از دانش تاریخ نیز آگاهی داشته است. شیبانی به سال 273 هـ در واسط از دنیا رفت.6 آثار او عبارت اند از: الفتن المحنه و التاریخ.7

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 8/286.
[2] ــ تاریخ الاسلام 20/343.
[3] ــ تذکرة الحفاظ 2/600. 4 ـ طبقات الحنابله 1/143.
[5] ــ المنتظم 12/256.
[6] ــ طبقات علماء الحدیث 2/300.
[7] ــ سیر اعلام النبلاء 13/51.*