خشیش ـ نسائی (م 252 هـ )

ابوعاصم خشیش بن اصرم بن اسود نسائی.

از زیست نامه او اطلاعات چندانی در دست نیست. آورده اند که وی جهت کسب علم و دانش به مصر، حرمین، شام، یمن و عراق سفر نمود و از کسانی همچون عبدالله بن بکر سهمی، روح بن عباده و عبدالرزاق حدیث شنید. چنان که افرادی مانند ابوداود، نسائی و ابوبکر بن ابی داود از وی حدیث شنیده اند. رجال نویسان سنی، او را فردی محدث، حافظ و ثقه معرفی کرده اند.1 وی سرانجام در ماه رمضان سال 2532 یا 254 هـ در مصر درگذشت.3 کتاب الاستقامة فی الردّ علی اهل البدع اثر مهم او است.4

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 12/250 و 251.
[2] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 3/142.
[3] ــ شذرات الذهب 2/129.
[4] ــ تاریخ الاسلام 19/130.*

دیگر منابع: المؤتلف و المختلف(دارقطنی) 2/894 الاکمال 3/150 النجوم الزاهره 2/340 الاعلام 2/306 الوافی بالوفیات 13/319 تهذیب الکمال 8/251 طبقات الحفاظ 249 تذکرة الحفاظ 2/551 معجم المؤلفین 4/99 ایضاح المکنون 2/266 تقریب التهذیب 1/223 هدیة العارفین 1/345.

خضر ـ کابلی (قرن سوم هجری)

خضر بن عیسی کابلی جبلی.

وی اهل جبل1 بود.2 به نوشته شیخ طوسی، او از ائمه روایتی نقل نکرده است و محمد بن علی بن محبوب (م قرن سوم هـ ) از او روایت کرده است.3 بنابراین خضر بن عیسی در قرن سوم هجری زندگی می کرده است. علمای رجال شیعه او را محدثی امامی و ممدوح دانسته اند.4 او دارای کتاب النوادر بوده است.5

پی نوشت ها

[1] ـ ظاهراً همان منطقه وسیع کوهستانی است که از مرز عراق به سمت ایران تا قزوین و همدان و زنجان و اصفهان گسترش یافته و به جبال معروف است (ر.ک معجم البلدان 2/99 و 103).
[2] ــ رجال النجاشی 1/355.
[3] ــ رجال الطوسی 472.
[4] ــ تنقیح المقال 1/399.
[5] ــ الذریعه 24/330.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 67 معالم العلماء 47 نقد الرجال 125 جامع الرواة 1/295 مجمع الرجال 1/168 رجال ابن داود 140 قاموس الرجال 4/177 دائرة المعارف الشیعیة العامه 9/102 خلاصة الاقوال 66 معجم رجال الحدیث 7/52.

خضر ـ نخعی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

خضر بن عمرو نخعی.

برخی او را با خضر بن عمرو کوفی متحد دانسته اند، ولی این مطلب ثابت نشده است.1 ایشان از راویان شیعه بود و از امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)2 روایت کرده است. روایتگرانی همچون خالد قمی3 و ابراهیم بن عبدالحمید نیز از او نقل حدیث کرده اند. اثر وی نوادر است که مجموعه روایاتی از امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)می باشد.4 تاریخ وفاتش به دست نیامد.

پی نوشت ها

[1] ـ تنقیح المقال 1/398.
[2] ــ رجال النجاشی 1/355.
[3] ــ جامع الرواة 1/295.
[4] ــ رجال النجاشی 1/355 الذریعه 24/330.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 140 نقد الرجال 125 معجم رجال الحدیث 7/52 قاموس الرجال 4/17 مجمع الرجال 2/268 منهج المقال 132 اعیان الشیعه 6/323 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/331.

خُضَیْر ـ هلالی (زنده در 187 هـ )

ابوحَنَش خضیر بن قیس بن سعد بن صعصعه هلالی نمیری بصری.

اهل بصره بود، ولی به بغداد منتقل شد. در نام و کنیه او، تصحیف رخ داده است. خطیب بغدادی خُضَیر را، نام و ابوحَنَش را، کنیه او ثبت کرده1 امّا جهشیاری نام وی را حصین2 دانسته و الندیم کنیه او را ابوحَنَس نوشته است.3 وی از شاعران درگاه برامکه بود و ایشان را ستوده است. با خالد بن برمک و پسرش یحیی بن خالد و فضل پسر یحیی حکایاتی دارد.4 ابوحنش از شاعران برجسته و مشهور عصر دعبل بن علی خزاعی بود که دعبل نام وی را در کتاب خود ذکر کرده است. او در رثای یعقوب بن داود، از درباریان مهدی عباسی، نیز سروده هایی دارد.5 به گفته الندیم مجموعه سروده های او، شامل سی برگ است.6 وی عمری طولانی کرد و پس از صد سال زندگی درگذشت.7 زمان فوت او دانسته نیست، ولی تا سال 187 هـ زنده بوده است.8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 8/341.
[2] ــ الوزراء و الکتاب 211.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 185.
[4] ــ تاریخ بغداد 8/341.
[5] ــ وفیات الاعیان 7/20 و 26.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 185.
[7] ــ وفیات الاعیان 7/20 و 26.
[8] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/81 .*

دیگر منابع: الاغانی 20/220 و 23/86 لغت نامه دهخدا 1/380.