خطّاب ـ کوفی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

خطاب بن مسلمه کوفی.

از اصحاب امام صادق(علیه السلام)1 بود و از آن حضرت2 و فضیل روایت کرده است.3 نجاشی او را در نقل حدیث، فردی مورد اعتماد معرفی کرده و می گوید: کتابی داشته که آن را گروهی از جمله ابن ابی عمیر روایت کرده اند.4

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 188.
[2] ــ رجال النجاشی 1/357.
[3] ــ الکافی 2/387.
[4] ــ رجال النجاشی 1/357.*

دیگر منابع: تنقیح المقال 1/399 منهج المقال 132 معجم رجال الحدیث 7/56 قاموس الرجال 4/18 حاوی الاقوال 1/355 مجمع الرجال 2/269 جامع الرواة 1/296 خلاصة الاقوال 66 نقد الرجال 125 الوجیزه 43 الذریعه 6/328.

خطاب ـ لیثی (قرن دوم هجری)

خطاب بن معلی دمشقی لیثی ملقب به انف الکلب.

شخصی ادیب و حکیم بود که وصیتی نیکو از او به فرزندش روایت کرده اند.1 این وصیت امروز در دست ما نیست. او شاعر نیز بود چنان که الندیم پنجاه ورقه شعر به وی نسبت می دهد.2 صفدی به نقل از مرزبانی او را اهل بصره می داند که به مصر رفت و علی بن صالح بن علی هاشمی را مدح کرد و گویا زمانی به فرمان حاکم مصر که همان علی بن صالح باشد، به زندان افتاد.3 علی بن صالح شناخته شده نیست، مگر اینکه صفدی اشتباه کرده و مقصودش صالح بن علی هاشمی امیر مصر از سوی منصور عباسی (خلافت 136 ـ 158 هـ ) باشد، در این صورت خطاب را باید از شعرای قرن دوم هجری دانست.

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 16/456.
[2] ــ الفهرست 189.
[3] ــ الوافی بالوفیات 13/214.*

خفاف ـ سلمی (پیش از اسلام ـ حدود 20 هـ )

ابوخراشة خفاف بن عمیر بن حارث بن شرید سلمی.

از قبیله بنی سلیم به شمار می رفت.1 مادرش ندبه، از کنیزان سیاه چهره بود2 و او را به اعتبار مادرش، خفاف بن ندبه می خواندند. خفاف نیز از سیاه چهرگان عرب، پسر عموی خنسای شاعر3 و از شاعران معروف دوران جاهلیت و از سوارکاران شجاع بود.4 او دوره اسلام را درک کرد و اسلام آورد5 و در شمار صحابی پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)قرار گرفت.6 وی روایتی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) نقل کرده که تنها راوی آن خود اوست.7 او شاعری نیکوسرا بود.8 ابوبکر (خلافت 1
[1] ـ 13 هـ ) را در اشعار خود ستود9 و با درید بن صمة اخباری دارد.10 اکثر اشعار او مناقضاتی است که با عباس بن مرداس انجام داده است.11 ابوخراشه به واسطه شرکت در جنگ های قبیله ای در عصر جاهلیت شهرت یافته بود.12 او همچنین در فتح مکه همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود و پرچم بنی سلیم به دست او بود.13 در جنگ های حنین و طائف نیز حضور داشت.14 پس از وفات پیامبر(صلی الله علیه وآله) که عده ای از اسلام سر باز زدند، او بر اسلام خود باقی ماند.15 دیوان شعر اثر اوست16 که یحیی جبوری آن را جمع آوری و منتشر کرده است.17 او تا دوران خلافت عمر (13 ـ 23 هـ ) زنده بود18 و در حدود 20هـ درگذشت.19 لازم به ذکر است که وی غیر از ابوخراش خویلد بن مرة هذلی است.

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2 / 2 / 234.
[2] ــ الاغانی 18 / 74.
[3] ــ الشعر و الشعراء 217.
[4] ــ الاغانی 18 / 74.
[5] ــ الشعر و الشعراء 217.
[6] ــ الاصابه 2 / 138.
[7] ــ الاستیعاب 2 / 451.
[8] ــ تاریخ التراث العربی 2/2/ 235.
[9] ــ الاصابه 2 / 183.
[10] ــ الاعلام 2 / 309.
[11] ــ الشعر و الشعراء 217 الاغانی 18 / 75 ـ 93.
[12] ــ تاریخ التراث العربی 2 / 2 / 235.
[13] ــ الشعر و الشعراء 217.
[14] ــ الاستیعاب 2 / 450.
[15] ــ الاصابه 2 / 138.
[16] ــ کشف الظنون 1 / 788.
[17] ــ المستدرک علی معجم المؤلفین 229.
[18] ــ الشعر و الشعراء 217.
[19] ــ الاعلام 2 / 309.*

دیگر منابع: المؤتلف و المختلف (آمری) 136 الموشح 106 المعارف 325 الطبقات الکبری 4 / 275 اسد الغابه 2 / 118 الثقات 3 / 109 الوافی بالوفیات 13 ـ 351 دائرة المعارف الشیعیة العامه 9 / 136 لغت نامه دهخدا 1/391.

خلف ـ اسدی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

خلف بن حماد بن یاسر اسدی کوفی.

از اصحاب و یاران امام کاظم(علیه السلام)بود1 و از ایشان حدیث شنید.2 روایتگرانی نیز مانند محمد بن خالد برقی،3 محمد بن حسین بن ابی الخطاب،4 علی بن اسباط و دیگران از محضر او بهره برده اند.5 اکثر