دیگر منابع: الوافی بالوفیات 13/437 مختصر تاریخ دمشق 8/92 طبقات الشعراء (جمحی) 29 کشف الظنون 1/771 طبقات فحول الشعراء 1/98 الطبقات الکبری 5/457.
خیبری ـ طحان (در عصر امام صادق(علیه السلام))
ابوسعید خیبری بن علی طحان کوفی.
از راویان شیعه بود و از امام صادق1(علیه السلام)و افرادی مانند حسین بن ثویر،2 یونس بن ظبیان و مفضل بن عمر روایت نمود.3 راویانی همچون محمد بن اسماعیل بن بزیع،4 حمیری و سعد بن عبدالله نیز از او بهره برده اند.5 ابوسعید از دوستان و یاران نزدیک یونس بن ظبیان بود و بیشتر روایاتش را از او نقل کرده است.6 برخی او را از حیث مذهب ضعیف و فردی غالی دانسته،7 ولی روایات او را استنادپذیر دانسته اند.8 او دارای کتاب الحدیث می باشد9 که احادیث آن را از امام صادق(علیه السلام)روایت کرده است.10
دیگر منابع: مجمع الرجال 2/275 جامع الرواة 1/299 قاموس الرجال 4/35 طرائف المقال 1/455 اعیان الشیعه 6/363 منهج المقال 133 جامع المقال 62 الکافی 1/52 رجال ابن داود 452 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/344 ایضاح الاشتباه 175.
خیثمه (در عصر امام جواد(علیه السلام))
نجاشی می گوید که خیثمه مشخصات دیگری ندارد و به همین نام شناخته می شود و کتابی دارد که محمد بن عیسی اشعری آن را روایت کرده است.1 همو ذیل شرح حال بسطام بن حصین می نویسد: بسطام فرزند برادر خیثمة بن عبدالرحمان جعفی است،2 اما مرحوم خوئی معتقد است که آنها دو نفرند، چون خیثمه جعفی کتابی ندارد و شیخ هم نام او را در شمار اصحاب امام باقر(علیه السلام) آورده که با روایت محمد بن عیسی از او تناسب ندارد.3 محسن امین می گوید: در کافی روایتی به سند ابن مسکان از خیثمه از امام ابوجعفر وجود دارد که با توجه به طبقه راوی و مروی عنه باید گفت که مراد از ابوجعفر امام جواد(علیه السلام)است، از این رو همان خیثمه ای است که نجاشی از او یاد می کند.4 مامقانی هم به دلیل روایت محمد بن عیسی از خیثمه، وی را توثیق کرده است.5 او دارای اثری به نام کتاب الحدیث می باشد.6
پی نوشت ها
[1] ـ رجال النجاشی 1/357. [2] ــ همان 1/276. [3] ــ معجم رجال الحدیث 7/80. [4] ــ اعیان الشیعه 6/361. [5] ــ تنقیح المقال 1/404. [6] ــ الذریعه 6/329.*
دیگر منابع: جامع الرواة 1/299 مجمع الرجال 2/275 نقد الرجال 126 الجامع فی الرجال 1/733 قاموس الرجال 4/217 منهج المقال 133 خلاصة الاقوال 67.
خیران ـ خادم (در عصر امام هادی(علیه السلام))
خیران خادم قراطیسی اسباطی.
از جزئیات زندگی وی اطلاعات زیادی در دست نیست. علمای رجال شیعه وی را از موالیان امام رضا1 و صحابی امام هادی(علیهما السلام)دانسته اند2 که از این حضرت روایاتی نیز نقل کرده است.3 محمد بن عیسی عبیدی، سهل بن زیاد، حسین بن محمد بن عامر و دیگران از او روایت کرده اند.4 رجال نویسان شیعه همچنین وی را محدثی ثقه دانسته اند.5 کشّی می نویسد: وی به دستور امام جواد(علیه السلام)فتوا می داد و از نظر علوم دینی و احکام فقهی آن چنان مورد اعتماد امام بود که آن حضرت به وی فرمود: رای تو رای من است و هر کس از تو اطاعت کند از من اطاعت کرده است. کشّی بر همین اساس چنین نتیجه می گیرد که خیران وکیل امام جواد(علیه السلام)بوده است. به هر حال وی از آن حضرت و امام هادی (علیه السلام)مسائلی را روایت کرده است.6 اثر او کتابی در زمینه حدیث بوده که محمد بن عیسی عبیدی آن را روایت کرده است.7 برخی از معاصرین از این اثر با عنوان کتاب الحدیث یاد کرده اند.8
نام کتاب : دائرة المعارف مؤلفان اسلامی نویسنده : --- جلد : 1 صفحه : 319