ابن عون، و علم قرائت را نزد ابوعمرو بن علاء و دیگران فرا گرفت و خود استاد خلف بزاز و عده ای دیگر در این علم شد. اکثر علمای رجال او را فردی ثقه و صدوق برشمرده اند، اما درباره عقایدش اختلاف کرده اند: برخی او را قدریه2 و عده ای دیگر شیعه قلمداد کرده اند.3 مبرّد نحوی می گوید: سه نفر در علم نحو ماهر و استادند که اعلم آنها، ابوزید می باشد. او حلقه تدریسی را در بصره تشکیل داد و به مدت بیست یا سی سال به این امر اشتغال داشت.4 کسانی چون محمد بن سعد کاتب، ابوحاتم سجستانی و ابوحاتم رازی از او روایت کرده اند. وی سرانجام در 93 سالگی در سال 214 و به نقلی 215 هـ در بصره از دنیا رفت.5

آثار او عبارت اند از: کتاب ایمان عثمان حیلة و محاله الهوش و النوش مسائیه (مشابه) المعزی (معدی) الأبل و(الشاة) الابیات المطر المیاه خلق الانسان الغرائز القرائن النبات و الشجر اللغات قرائت ابی عمرو النوادر الجمع و التثنیه تحفیف(تحقیق) الهمز اللین(اللبن) بیوتات العرب خبئاه المقتضب الوحوش الفرق فعلت و افعلت غریب الاسماء الهمز المصادر الحلسه نابه و نبیه الواحد التمر نعت الغنم نعت المشافهات المنطق6 الجود و البخل الأمثال الحَلبه التضارب التثلیث القوس و التُّرس اللاّمات المکتوم النوادر7 و الهشاشة والبشاشه.8

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 3/92. 2 ـ معجم الادباء 11/212.
[3] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/3.
[4] ــ سیر اعلام النبلاء 9/494.
[5] ــ تاریخ بغداد 9/78.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 60.
[7] ــ بغیة الوعاة 1/582.
[8] ــ الاعلام 3/92.*

دیگر منابع: مروج الذهب 1/13 میزان الاعتدال 1/375 البدایة و النهایه 1/219 تهذیب الکمال 10/330 تاریخ الاسلام 15/164 الوافی بالوفیات 15/200 الجرح و التعدیل 4/4 غایة النهایة 1/305 وفیات الاعیان 2/378 تهذیب الاسماء و اللغات 2/235 معجم المؤلفین 4/220 شذرات الذهب 2/34 الذریعه 17/280 کشف الظنون 2/1450 و 1452 هدیة العارفین 1/387 العبر 1/289 مرآة الجنان 2/44 النجوم الزاهره 2/210 طبقات المفسرین (داوودی) 1/186 معجم المفسرین 1/207.

سعید ـ أعرج (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابوعبدالله سعید بن عبدالرحمان یا عبدالله اعرج سمان تیمی کوفی.

صحابی امام صادق(علیه السلام) 1 و امام کاظم(علیهما السلام)2 بود. افرادی چون صفوان بن یحیی،3 مالک بن عطیه، معاویه بن وهب و علی بن نعمان از او روایت نقل کرده اند.4 او دارای مذهب امامی و فردی مورد اعتماد بود.5 کتاب اصل6 و کتاب الحدیث اثر اوست.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 204 خلاصة الاقوال 8 .
[2] ــ جامع الرواة 358.
[3] ــ رجال النجاشی 1/410.
[4] ــ نقد الرجال 152.
[5] ــ رجال النجاشی 1/409.
[6] ــ معالم العلماء 55.
[7] ــ الذریعه 6/335.*

دیگر منابع: اعیان الشیعه 7/239 مستدرکات علم رجال الحدیث 4/67 جامع المقال 71 دائرة المعارف الشیعیة العامه 10/375 نقد الرجال 152 منهج المقال 162 الوجیزه 50.

سعید ـ بصری (م 209 هـ )

ابوعثمان سعید بن وهب بصری سامی.

از موالی بنی سامة بن لؤی و از شعرای بصره بود و سپس به بغداد رفت و در آنجا اقامت گزید. ابوعثمان شاعری هجوگو و بددهان بود و بیشتر اشعارش را در وصف شراب می سرود، اما در اواخر عمر توبه کرده و با پای پیاده به حج رفت و به دین داری روی آورد.1 او کاتب و شاعر خاندان برامکه و در دربار آنها مورد احترام بود و با کسائی مراوده داشت.2 ابوعثمان به سال 209 هـ در عصر خلافت مأمون (198 ـ 218 هـ ) از دنیا رفت.3 کتاب رسائل و دیوان شعر از آثار اوست.4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 9/73.
[2] ــ الوافی بالوفیات 15/272.
[3] ــ تاریخ الاسلام 14/174.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 136.*

دیگر منابع: الاغانی 20/336 الموشح 323 النجوم الزاهره 2/188 الاعلام 3/104 تاریخ التراث العربی 2/4/71 لغت نامه دهخدا 11/547 طبقات الشعراء (ابن معتز) 202 و 256 ـ 261.

سعید ـ بغدادی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابوحسان سعید بن جناح أزدی بغدادی کوفی.

از موالی قبیله أزد یا جهینه، و نیاکانش از مردمان کوفه بودند، اما خود در بغداد رشد یافته و بدین جهت به بغدادی ملقب شده است. سعید از امام کاظم و امام رضا(علیهما السلام)1 و به گفته برخی، از امام جواد(علیه السلام)روایاتی نقل کرده است.2 وی افزون بر امامان معصوم، از کسانی چون محمد بن ابی عمیر،3 ایوب بن راشد،4 نصر کوسج،5 مسعدة بن