شهاب ـ اسدی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

شهاب بن عبدربه بن ابی میمون اسدی صیرفی کوفی.

مولای بنی نصر بن قعین، از قبیله بنی اسد1 و صحابی امام باقر2 و امام صادق(علیهما السلام)3 بود و از آن دو امام،4 امام کاظم(علیه السلام)5 و ولید بن صبیح6 روایت کرده است. راویان او عبارت اند از: صالح بن رزین محمد بن فضیل حسن بن محبوب ابوجمیلة بن صالح و نوح بن شعیب.7 نجاشی ضمن توثیق وی ذیل ترجمه فرزند برادرش، او را ثروتمند توصیف می کند و می گوید که کتابی دارد و ابن ابی عمیر آن را نقل کرده است.8 شیخ طوسی از کتاب او تعبیر به اصل، و دیگران تعبیر به کتاب الحدیث کرده اند.9

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/436.
[2] ــ رجال ابن داود 184.
[3] ــ رجال الطوسی 218.
[4] ــ رجال النجاشی 1/436.
[5] ــ جامع الرواة 1/402.
[6] ــ معجم رجال الحدیث 9/45.
[7] ــ جامع الرواة 1/402 معجم رجال الحدیث 9/45 هدایة المحدثین 80 .
[8] ــ رجال النجاشی 1/113 و436.
[9] ــ الفهرست (طوسی) 83 الذریعه 6/238.*

دیگر منابع: رجال البرقی41 اختیار معرفة الرجال 413 خلاصة الاقوال 87 تنقیح المقال 2/88 .

شیبان ـ ابن قره (زنده پیش از 288 هـ )

شیبان بن ثابت بن قرة.

در مورد او اطلاع چندانی در دست نیست. حاجی خلیفه او را معاصر معتضد عباسی (خلافت 279 ـ 289 هـ ) دانسته و آورده است که وی کتاب الانواء را برای معتضد نگاشته است.1 کحاله به حیات او تا پیش از سال 288 هـ اشاره دارد و بیش از این چیزی درباره او گزارش نشده است.2 گویا استدلال کحاله از مرگ پدر، یعنی ثابت بن قره گرفته شده که در سال 288 هـ درگذشته است، ولی برادرش سنان متوفای 331 هـ است،3 بنابراین ولادت او مدت ها پیش از سال 288 هـ است، چون در همین سال ها کتاب نوشته است، اما وفات او ممکن است در قرن چهارم رخ داده باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2/1399.
[2] ــ معجم المؤلفین 4/310.
[3] ــ الاعلام 3/141 و 2/98.*

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 9/12904.

شیبان ـ نحوی (م 164 هـ )

ابومعاویه شیبان بن عبدالرحمان تمیمی نحوی بصری کوفی.

در بصره متولد شد1 و از موالی بنی تمیم به شمار می رفت.2 محل اقامت وی در کوفه3 و سپس در بغداد بود.4 علم قرائت را نزد اساتیدی چون عاصم بن بهدله،5 ابواسحاق سبیعی6 و عطاء بن ابی سائب7 فراگرفت و از بزرگانی همانند حسن بصری،8 قتاده،9 زیاد بن علاقه10 و منصور بن معتمر11 روایت کرده است. وی معلم فرزندان امیر داود بن علی12 و سلیمان بن داود هاشمی بود.13 راویانی چون حسن بن موسی اشیب،14 آدم بن ابی أیاس،15 عبیدالله بن موسی16 و عبدالرحمان بن مهدی17 نیز از او روایت کرده اند. رجال نویسان او را از اساتید ادب،18 عارف به نحو19 و از رجال حدیث20 بر شمرده و گفته اند که فردی مورد اعتماد بود.

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 3/180.
[2] ــ تاریخ الاسلام 10/266.
[3] ــ التاریخ الکبیر 4/254.
[4] ــ تهذیب الکمال 12/593.
[5] ــ تذکرة الحفاظ 1/218.
[6] ــ الوافی بالوفیات 16/201.
[7] ــ همان.
[8] ــ العبر 1/187.
[9] ــ طبقات الحفاظ 99.
[10] ــ تهذیب الکمال 12/593.
[11] ــ همان.
[12] ــ تاریخ الاسلام 10/266.
[13] ــ تهذیب الکمال 12/593.
[14] ــ همان.
[15] ــ تذکرة الحفاظ 1/218.
[16] ــ الجرح و التعدیل 1 / 2 / 356.
[17] ــ التاریخ الکبیر 4/254.
[18] ــ تهذیب الکمال 12/593.
[19] ــ معجم المؤلفین 4/310.*

شِیلَمَه محمد ـ شیلمه صابر ـ مولای بسام (در عصر امام صادق(علیه السلام))

صابر مولای بسام.

نام وی در منابع، صابر مولای بسام آمده است.1 تنها در رجال برقی نام پدر و جد وی نیز ذکر شده و با عنوان صابر بن عبدالله بن بسام آمده است2 که احتمال تصحیف و تحریف وجود دارد. به هر حال نجاشی صابر را از موالی بسام بن عبدالله صیرفی معرفی کرده است.3 وی از اصحاب امام محمد باقر4 و امام جعفر صادق(علیهما السلام) بود5 و از امام صادق(علیه السلام)احادیثی روایت کرده است.6 کسانی چون ابوالصباح، عبدالمؤمن،7 ابراهیم بن نعیم8 و داود بن فرقد9 از وی روایت