سرود.6 شماخ در ردیف شاعران مشهور اسلامی7 و معاصر نابغه جعدی، ابوذؤیب ذهلی و لبید قرار دارد.8 گفته اند که وی در شعرهایش میهمانان و حتی قوم خود را هجو می کرد.9 شایان ذکر است او در جنگ های قادسیه و آذربایجان شرکت کرد و سرانجام در زمان عثمان (خلافت 23 ـ 35 هـ ) در جنگ موقان یا موقات کشته شد.10 دیوان شعر که بعدها جمع آوری شده، از آثار به جا مانده اوست.11

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2/228.
[2] ــ لغت نامه دهخدا 9/12742.
[3] ــ الاصابه 3/210 الاغانی 9/158.
[4] ــ تاریخ التراث العربی 2/228.
[5] ــ الشعر والشعراء 201 خزانة الادب 1/526.
[6] ــ تاریخ التراث العربی 2/228.
[7] ــ الاصابه 3/211.
[8] ــ طبقات الشعراء (جمحی) 13 الاستیعاب 4/1522.
[9] ــ الاغانی 9/161.
[10] ــ الاصابه 3/211.
[11] ــ همان کشف الظنون 1/795.*

دیگر منابع: الامالی (قالی) 1/57 و106 و 2/59 و 62 الموشح 86، 88 و 118 الفهرست (الندیم) 179 طبقات فحول الشعراء 1/132 العقد الفرید 1/208 و 2/146 و304 معجم المطبوعات العربیه 1/1141 وفیات الاعیان 4/14 الاعلام 3/175.

شمر ـ هروی (م 255 هـ )

ابوعمرو شمر بن حمدویه هروی.

اهل هرات بود و در جوانی به عراق مسافرت کرد1 و از اساتید لغت و نحو از جمله ابن اعرابی، ریاشی، ابوحاتم سجستانی،2 ابونصر باهلی و دیگران بهره برد و هنگامی که به خراسان برگشت، از اصحاب نصر بن شمیل و لیث بن مظفر استفاده کرد.3 احمد بن محمود بن مقاتل از وی روایت کرده است و رجال نویسان اهل سنت وی را فردی عالم به لغت، ادیب،4 ثقه دانسته و می گویند: او بیشتر، روایات اشعار و اخبار تاریخی را نقل می کرد.5 وی مدتی هم نویسنده احمد بن حریش، قاضی هرات بود و در سال 255 هـ از دنیا رفت.6 آثار او عبارت اند از: السلاح الحیّات الامثال7 غریب الحدیث و الجبال و الادویه و الجیم در باب لغت که این کتاب در جنگ یعقوب بن لیث صفّار در آب افتاد و از بین رفت.8

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 3/175. 2 ـ الوافی بالوفیات 16/181.
[3] ــ نزهة الالباء 196. 4 ـ تاریخ الاسلام 19/166. 5 ـ معجم الادباء 11/274. 6 ـ تاریخ الاسلام 19/166. 7 ـ تاریخ التراث العربی 8/1/339. 8 ـ الوافی بالوفیات 16/181.

دیگر منابع: بغیة الوعاة 2/4 کشف الظنون 2/1205 معجم المؤلفین 4/306 دائرة المعارف الشیعیة العامه 11/140 تهذیب اللغه 1/25 هدیة العارفین 1/418.

شملی (م قرن سوم یا چهارم هجری)

شملی.

از مترجمان کتاب های غیرعربی به عربی بود و از جمله کارهای وی می توان به ترجمه کتاب الکیموس جالینوس به عربی و همچنین مقاله لام از کتاب الحروف ارسطو که ثامسطیوس آن را تفسیر کرده بود، اشاره کرد.1 در منابع موجود دیگر جز تاریخ الحکماء که آن را هم از الندیم گرفته است، مطلبی درباره وی یافت نشد. از این که الندیم، متوفای قرن چهارم، از وی یاد کرده، می توان تخمین زد که وفات او در قرن سوم یا چهارم بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 305، 312 و 349.*

دیگر منابع: تاریخ الحکماء 42 و 131.

شویس ـ ساسی (م قرن سوم هجری)

ابوفرعون شویس ساسی (شاشی) تیمی عدوی اعرابی.

از عرب های مغرب و از نسل زید مناة بن تمیم به شمار می رفت.1 ساسی از سرزمین حاصلخیز مصر به عراق آمد و در بصره اقامت گزید. او غالباً اشعاری به سبک رجز می سرود.2 به نوشته ابن معتز، اشعار ساسی وجیه و نیکو و زبانش بلیغ و فصیح بود. همو پاره ای از سروده های وی را آورده است.3 او دارای دیوان شعری در سی ورقه می باشد.4 سزگین معتقد است که وی در اوایل قرن سوم از دنیا رفته است.5

پی نوشت ها

[1] ـ تاج العروس 8/323.
[2] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/82.
[3] ــ طبقات الشعراء (ابن معتز) 375.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 187.
[5] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/82.*

دیگر منابع: انساب الاشراف 11/295 الحیوان 6/78 و 7/262 الإمتاع و المؤانسه 3/70 لغت نامه دهخدا 1/623.