8 ـ حلیة الاولیاء 6/166.
[9] ــ المجروحین 1/371 و 372.
[10] ــ تاریخ بغداد 9/308.
[11] ــ المجروحین 1/371.
[12] ــ الفهرست (الندیم) 234.
[13] ــ التاریخ الکبیر 4/273.
[14] ــ تاریخ بغداد 9/310.*

دیگر منابع: صفة الصفوه 3/236 الضعفاء و المتروکین 61 وفیات الاعیان 2/494 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/382 العبر 1/202 الانساب 5/270 الکامل فی التاریخ 6/134 الضعفاء الکبیر 2/199 التاریخ الصغیر 2/193.

صالح ـ نبّاج (م 225 هـ )

ابوعمر صالح بن اسحاق بن عمرو نبّاج جرمی بصری.

او را به خاطر مناظره های زیادی که با صدای بلند در باب نحو انجام می داد، نبّاج نامیدند.1 وی از موالی جرم بن زیّان و به نقلی، از موالی بجیله بود که در میان قبیله جرم، از قبایل عرب یمنی سکونت داشت. وی علم لغت را نزد ابوعبیده، ابوزید و أصمعی، و نحو را از أخفش و دیگران، و علم حدیث را از یزید بن زریع و یحیی بن کثیر باهلی فرا گرفت2 و توانست در فقه، لغت، حدیث و نحو مهارت پیدا کند و از جایگاه و منزلتی خاص برخوردار شود، به طوری که از بزرگ ترین و پرهیزگارترین عالمان اهل سنت در این حوزه به شمار آمد.3 با یحیی بن زیاد فرّاء در بغداد مناظره کرده و کسانی چون احمد بن ملاعب و ابوخلیفه جمحی از او روایت نقل کرده اند. صالح نباج در سال 225 هـ از دنیا رفت.4 آثار او عبارت اند از: تفسیر غریب سیبویه کتاب الفرخ القوافی التثنیة و الجمع العروض مختصر نحو للمتعلّمین5 شرح کتاب العین الأبنیه أبنیة الأسماء و الأفعال و المصادر مقدمة فی النحو6 و التنبیه و السیر.7

پی نوشت ها

[1] ـ نزهة الالباء 145.
[2] ــ تاریخ بغداد 9/313.
[3] ــ تاریخ الاسلام 16/202.
[4] ــ الانساب 2/48.
[5] ــ الفهرست (الندیم) 62.
[6] ــ هدیة العارفین 1/422.
[7] ــ معجم الادباء 12/6.*

دیگر منابع: الجرح و التعدیل 4/394 الثقات 8/317 سیر اعلام النبلاء 10/561 بغیة الوعاة 2/8 وفیات الاعیان 2/486 المنتظم 11/101 المزهر 2/408 شذرات الذهب 2/57 الذریعه 14/56 ذکر اخبار اصبهان 1/346 اللباب 1/274 کشف الظنون 1/493.

صالح ـ نیلی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

صالح بن حکم نیلی احول.

یکی از اصحاب امام صادق(علیه السلام)بود1 و از آن بزرگوار روایت نقل می کرد. افرادی چون جمیل بن درّاج2 و ابن بکیر از ایشان روایت نقل می کردند.3 برخی او را شیعه مذهب دانسته اند.4 نجاشی وی را تضعیف کرده و می گوید که او دارای کتابی است و بشر بن سلام آن را روایت کرده است.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 219.
[2] ــ رجال النجاشی 1/444.
[3] ــ جامع الرواة 1/405.
[4] ــ تنقیح المقال 2/91.
[5] ــ رجال النجاشی 1/444.*

دیگر منابع: رجال البرقی 27 خلاصة الاقوال 230 رجال ابن داود 461 معجم رجال الحدیث 9/58 الذریعه 6/339.

صباح ـ حذّاء (در عصر امام صادق(علیه السلام))

صباح بن صبیح حذّاء فزاری کوفی.

کوفی بود1 و از جمله اصحاب و یاران امام صادق(علیه السلام) به شمار می رفت2 و از آن حضرت روایت نقل می کرد.3 او از محدثان امامیه، مورد اعتماد، از رجال سرشناس، امام جماعت مسجد دار اللؤلؤی کوفه و هم پیمان قبیله بنی فزاره بود4 و راویانی چون عبیس بن هشام ناشری5 و حسن بن محبوب از او روایت نقل کرده اند.6 او دارای کتاب الحدیث است7 که عبیس بن هشام ناشری آن را نقل کرده است.8

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/446.
[2] ــ رجال الطوسی 220.
[3] ــ همان.
[4] ــ همان.
[5] ــ رجال النجاشی 1/446.
[6] ــ معجم رجال الحدیث 9/93.
[7] ــ الذریعه 6/339.
[8] ــ رجال النجاشی 1/446.*

دیگر منابع: الوجیزه 55 قاموس الرجال 5/110 جامع الرواة 1/410 رجال ابن داود 186 خلاصة الاقوال 88 الفهرست (طوسی) 85 رجال البرقی 38.

صبّاح ـ مزنی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابومحمد صبّاح بن یحیی بن محمد مزنی کوفی.

کوفی بود1 و از اصحاب امام باقر2 و امام صادق(علیهما السلام)3 به شمار می رفت و از آن دو بزرگوار حدیث نقل می کرد. وی از محدثان مورد اعتماد بود،4 ولی ابن غضائری، استاد نجاشی می گوید که او زیدی مذهب بوده و از این جهت روایاتش ضعیف می باشد.5 راویانی چون احمد بن نصر6 و محمد بن موسی خوراء7 از او روایت نقل کرده اند. برخی ایشان را با صبّاح بن بشیر متحد دانسته اند،8 ولی بزرگان ارباب رجال چون نجاشی، شیخ طوسی و ابن داود، صبّاح بن