به سرزمین شام مسافرت کرده اند.2 بنا بر نقلی، ابوعمرو منسوب به أوزاع، روستایی از توابع دمشق بوده3 و به عقیده گروهی، وی از طایفه، أوزاع، تیره ای از قبیله همدان می باشد.4 او به سال 88 5 یا 736 و یا 93 هـ 7 در بعلبک به دنیا آمد و در بقاع، از توابع دمشق رشد و نمو یافت. سرانجام در حالی که پدرش را از دست داده بود، به همراه مادرش به بیروت منتقل شد.8 دانش و تحصیلات خویش را از اساتید بسیاری فرا گرفت که از آن میان کسانی چون یحیی بن کثیر،9 عطاء بن ابی رباح و قاسم بن مخیمره10 را می توان نام برد. به علاوه، در برخی منابع آمده که از امام باقر11 و امام صادق(علیهما السلام)12 نیز روایاتی نقل کرده است. وی از محدثان و فقهای برجسته و مشهور اهل سنت و فردی مورد اعتماد و امین به شمار می رفت و ظاهراً در ایام جوانی به کتابت و نامه نویسی اشتغال داشت.13 او دارای شاگردان بسیاری نیز بوده که از آن جمله اند: ابن شهاب زهری سفیان ثوری و شعبة بن حجّاج که از وی حدیث شنیده و روایت کرده اند.14 گفته شده که وی مورد توجه و احترام خلفای بنی امیه و بنی عباس بود و از جانب ایشان هفتاد هزار دینار کمک مالی و هدیه دریافت کرده و همگی را صرف فقرا و مساکین نموده است.15 مسند الاوزاعی،16 و المسائل17 و نسخه ای که از ابن سیرین18 روایت کرده، کتاب السنن فی الفقه19 و کتاب العلل20 از تألیفات اوست. بنابر نقل مشهور، سرانجام به سال 157 هـ در بیروت درگذشت.21 تاریخ های دیگری نیز برای وفات او ذکر شده است.22

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 35/147.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 7/109.
[3] ــ التاریخ الکبیر 5/326 الانساب 1/227.
[4] ــ الطبقات الکبری 7/488 المعارف 496.
[5] ــ تاریخ الاسلام 9/483.
[6] ــ البدایة والنهایه 10/120.
[7] ــ سیر اعلام النبلاء 7/109.
[8] ــ تاریخ مدینة دمشق 35/157 البدایة والنهایه 10/115.
[9] ــ المعارف 496 تاریخ الاسلام 9/484.
[10] ــ تاریخ مدینة دمشق 35/147 سیر اعلام النبلاء 7/108.
[11] ــ سیر اعلام النبلاء 7/108.
[12] ــ تنقیح المقال 2/146.
[13] ــ تاریخ مدینة دمشق 35/158 تاریخ الاسلام 9/485.
[14] ــ سیر اعلام النبلاء 7/108.
[15] ــ البدایة و النهایه 10/117 و 118.
[16] ــ کشف الظنون 2/1682.
[17] ــ الاعلام 3/320 الفهرست (الندیم) 284.
[18] ــ الانساب 1/227.
[19] ــ الفهرست (الندیم) 284.
[20] ــ کشف الظنون 2/1440.
[21] ــ الطبقات الکبری 7/488 التاریخ الکبیر 5/326.
[22] ــ البدایة و النهایة 10/120 سیر اعلام النبلاء 7/128.*

دیگر منابع: شذرات الذهب 1/241 المختصر فی اخبار البشر 2/7 العبر 1 / 174 معجم المؤلفین 5/163.

عبدالرحمان ـ بجلی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابوعلی عبدالرحمان بن حجاج بجلی کوفی، ملقب به بیاع سابری.

اهل کوفه، خرمافروش یا پیراهن فروش، از موالی بجیله، ساکن بغداد و از اصحاب و شاگردان امام صادق، امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام)بود و از دو امام اول روایت کرده است.1 عبدالرحمان از علما و دانشمندان موجّه و بسیار موثق شیعه می باشد که امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام) بهشت را برای او بشارت دادند.2 او وکالت امام صادق(علیه السلام)را هم بر عهده داشت.3 عده ای او را کیسانی و برخی هم او را واقفی دانسته و گفته اند: چون از امام رضا(علیه السلام) معجزه دید، از مذهب واقفیه دست کشید و به آن حضرت روی آورد و در شمار وکلای ایشان در آمد. نام او در 510 مورد از اسناد روایات آمده است. او سرانجام در زمان امام رضا(علیه السلام) از دنیا رفت.4 وی دارای کتاب حدیثی بوده که کسانی چون ابن ابی عمیر و صفوان بن یحیی از آن خبر داده اند،5 هر چند از نام و ویژگی های آن در منابع چیزی نیامده است.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/50 رجال الطوسی 230.
[2] ــ اختیار معرفة الرجال 280 رجال ابن داود 223.
[3] ــ جامع الرواه 1/447.
[4] ــ معجم رجال الحدیث 9/315.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 180.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 113 نقد الرجال 184 منهج المقال 191 تنقیح المقال 2/141 الذریعه 6/342.

عبدالرحمان ـ بجلی (زنده در قرن دوم هجری)

ابومحمد عبدالرحمان بن محمد بن ابی هاشم بجلی بزاز اسدی.

از افرادی چون عنبسه عابد،1 احمد بن محسن میثمی،2 داود بن فرقد، ابوخدیجه و حسین بن ابی العلاء روایت می کند و راویانی چون محمد بن علی کوفی، سهل بن زیاد،3 علی بن حسن فضّال، محمد بن عیسی4 و قاسم بن محمد بن حسین حازم از وی روایت می کنند. عبدالرحمان محدثی شیعی بوده و رجالیون با اوصافی چون جلیل و ثقه او را ستوده اند. از آثارش می توان به کتاب نوادر اشاره کرد.5 تاریخ وفات وی به دست نیامد، ولی مروی عنه، عنبسه عابد از شاگردان امام صادق(علیه السلام)است،6 از این رو می توان او را از اعلام قرن دوم به شمار آورد. از این راوی در منابع روایی تحت عنوان عبدالرحمان بن ابی هاشم یاد شده است.7