المعارف بزرگ اسلامی 5/119.
[9] ــ سیر اعلام النبلاء 10/429.
[10] ــ السیرة النبویه 1/ص «ی».
[11] ــ الاعلام 4/166.
[12] ــ و فیات الاعیان 3/177.
[13] ــ الروض الانف 1/43.*

دیگر منابع: معجم المؤلفین 6/192 البدایة و النهایه 10/281 شذرات الذهب 2/45 کشف الظنون 1/179 و 518 و 2/1012 هدیة العارفین 1/624.

عبدالملک ـ خثعمی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

عبدالملک بن حکیم خثعمی کوفی.

صحابی امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام)بود1 و از آن دو بزرگوار روایت نقل کرده است.2 افرادی چون پسر برادرش جعفر بن محمد بن حکیم،3 مروان،4 ابان،5 عبدالمجید6 از او روایت نقل کرده اند. ایشان یکی از چهره های سرشناس، فردی مورد اعتماد7 و دارای مذهب امامی بود.8 وی دارای کتاب اصل بوده که جعفر بن محمد بن حکیم آن را نقل کرده است.9

پی نوشت ها

[1] ـ رجال ابن داود 229.
[2] ــ رجال النجاشی 2/53.
[3] ــ الفهرست (طوسی) 110.
[4] ــ جامع الرواة 1/520.
[5] ــ معجم رجال الحدیث 11/20.
[6] ــ تنقیح المقال 2/229.
[7] ــ خلاصة الاقوال 115 رجال النجاشی 2/53.
[8] ــ الفهرست (طوسی) 110.
[9] ــ الذریعه 2/163.*

دیگر منابع: الذریعه 2/163 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/142 منهج المقال215 نضد الایضاح 199 جامع المقال 79 احسن التراجم 387 قاموس الرجال 6/185.

عبدالملک ـ رقاشی (190 ـ 276 هـ )

ابوقِلابه عبدالملک بن محمد بن عبدالله رَقاشِی بصری ضَریر.

در سال 190 هـ در بصره به دنیا آمد و در بغداد ساکن شد1 و از یزید بن هارون و رَوْح بن عُباده روایت کرده و ابن ماجه، ابوبکر شافعی و بسیاری دیگر از وی روایت کرده اند.2 رجال نویسان اهل سنت او را محدثی ثقه و حافظ دانسته و گفته اند که حدود شش هزار حدیث با تکیه بر حافظه اش نقل کرد، لذا در روایاتش از خطا و اشتباه به دور نبوده است. وی به سال 276 هـ در شهر بغداد از دنیا رفت و در مصلای عتیق بر او نماز خواندند و در باب خراسان یا خارج باب السلامه بغداد دفن گردید.3 المغازی اثر او می باشد.4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 10/425.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 13/177.
[3] ــ تاریخ بغداد 10/425 ـ 427.
[4] ــ هدیة العارفین 1/624.*

دیگر منابع: طبقات الحنابله 1/216 المنتظم 12/277 شذرات الذهب 2/170 العبر 1/397 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 6/419 تذکرة الحفاظ 2/580 معجم المؤلفین 6/190 تقریب التهذیب 1/522 تهذیب الکمال 18/401 الجرح و التعدیل 5/369 الثقات 8/391.

عبدالملک ـ سُلَمی (پس از 170 ـ 238 هـ )

ابومروان عبدالملک بن حبیب بن سلیمان سلمی مرداسی اندلسی.

از قبیله بنی سلیم و یا از موالی بنی سلیم بود.1 اینان اصالتاً از طلیطله بودند، اما ابومروان در البیره، شهری در اندلس به دنیا آمد و در قرطبه سکونت گزید.2 ابومروان یکی از بزرگان مذهب مالکی بود که با علوم حدیث، فقه، نحو، شعر و ادب و نسب آشنایی داشت و اولین کسی بود که در اندلس اظهار حدیث کرد، اما به صحت و سقم احادیث آگاهی نداشت و در نقل آنها سهل انگاری می نمود، با این حال احادیث بسیاری را نقل کرده است.3 وی از غاز بن قیس، زیاد شَبَطون و صَعصعة بن سلّام فقه و حدیث فرا گرفت، همچنین در سال 210 هـ برای سفر حج و فراگیری حدیث راهی مکه شد و از عبدالملک بن ماجشون، مُطَرّف بن عبدالله یساری، اصبغ بن فرج، ابراهیم بن منذر و از دیگر شاگردان مالک حدیث شنید و در حالی که عالم، محدث و فقیه بزرگی به شمار می آمد، به قرطبه برگشت و از بزرگ ترین مبلغان مذهب مالکی شد. مرداسی سرانجام در رمضان سال 238 یا ذی حجه سال 239 از دنیا رفت.4 آثار او عبارت اند از: غریب الحدیث فضائل الصحابه اعراب القرآن رغائب القرآن شرح موطأ مالک طبقات الفقهاء من اصحاب ائمة الخمسه کتاب الجامع حروب الأسلام سیرة الأمام فی الملحدین کتاب المسجدین مصابیح الهدی و الواضحة فی اعراب الفاتحه.5 لازم به ذکر است که حُمیدی (م 488 هـ ) تنها از کتاب الواضحة عبدالملک بن حبیب یاد کرده که کتاب بزرگی در حدیث و مسائل فقهی بوده است.6 دیگر آثار او الطب النبوی،7 الحسبة فی الامراض، السخاء و اصطناع المعروف، کراهیة الغناء، کتابی در نسب، کتابی در علم نجوم، الورع فی العلم، الورع فی المال، الربا، الحکم و العمل بالجوارح، فضائل النبی، فضائل عمر بن عبدالعزیز، فضائل مالک بن انس، اخبار قریش و انسابها، السلطان، الباه و النساء، القاری و الناسخ و المنسوخ، الرهون و البدء و المغازی و الحدثان و مغازی رسول الله(صلی الله علیه وآله)می باشند.8