از عمری طولانی در سال 256 هـ درگذشت.3 کتاب های تفسیر مغازی واقدی، اشتقاق الاسماء4 و الألفاظ5 از آثار اوست.

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 4/162.
[2] ــ تاریخ الاسلام 19/199.
[3] ــ بغیة الوعاة 2/114.
[4] ــ تاریخ الاسلام 19/199.
[5] ــ معجم المؤلفین 6/188.*

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 7/190 کشف الظنون 1/102 دائرة المعارف الشیعیة العامه 12/421.

عبدالملک ـ کوفی (م قرن سوم هجری)

عبدالملک بن ولید کوفی.

از محدثان مورد اعتماد شیعه بود و ابراهیم بن سلیمان از دانش او بهره برد. وی در شمار کسانی است که دارای احادیث کمی هستند.1 کتاب الحدیث اثر اوست.2 تاریخ درگذشت عبدالملک روشن نیست، ولی از آن رو که حُمید بن زیاد (م 310 هـ ) با یک واسطه از وی روایت کرده،3 او را از رجال قرن سوم می توان به شمار آورد.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/53. 2 ـ الذریعه 6/347.
[3] ــ رجال النجاشی 2/53.

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 110 معالم العلماء 80 خلاصة الاقوال 115 رجال ابن داود 230 منهج المقال 216 تنقیح المقال 2/232 نقد الرجال 212 جامع الرواة 1/522 هدایة المحدثین 108 جامع المقال 79 معجم رجال الحدیث 11/32.

عبدالملک ـ ماجشونی (م 212 هـ )

ابومروان عبدالملک بن عبدالعزیز بن عبدالله ماجشونی مدنی تیمی.

اهل مدینه و از موالی بنی تیم1 و شاگرد مالک است و از پدرش که از فقهای مدینه شمرده می شد و همچنین از دایی خویش یوسف بن یعقوب ماجشون و مالک روایت کرده و افرادی چون ابوحفص فلاس محمد بن یحیی ذهلی و زبیر بن بکار از وی روایت کرده اند. از او به عنوان علامه، فقیه، فصیح و کسی که خود و پدرش محور فتوا در مدینه بوده اند، یاد شده است.2 وی علاقه زیادی به غنا داشت. احمد حنبل گوید: او در حالی که آوازه خوانی همراه داشت، به حضور من آمد. عده ای او را مورد ستایش قرار داده و گروهی وی را ضعیف دانسته و طرد کرده اند.3 ابن حبان او را در شمار ثقات آورده است.4 گویند که وی در پایان عمر نابینا شده5 و کتاب بزرگی در فقه از اوست.6 وی در رمضان سال 212 درگذشت.7

پی نوشت ها

[1] ـ الثقات 8/389.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 10/359.
[3] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 6/408.
[4] ــ تهذیب الکمال 18/360.
[5] ــ الثقات 8/389.
[6] ــ هدیة العارفین 1/623.
[7] ــ التاریخ الصغیر 2/300.*

دیگر منابع: وفیات الاعیان 3/166 تاریخ الاسلام 15/273 التاریخ الکبیر 5/424 میزان الاعتدال 2/658 العبر 1/258 شذرات الذهب 2/28 الطبقات الکبری 5/442 تقریب التهذیب 1/520 معجم المؤلفین 6/184.

عبدالملک ـ مکی (80 ـ 150 هـ )

ابوولید عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکّی أموی قرشی رومی، معروف به ابن جُرَیج.

محدث، فقیه، حافظ، قاری و مفسر مکی بود. در سال 80 هـ در سال سیل مکه عام جحاف،1 در شهر مکه به دنیا آمد و همان جا رشد کرد.2 گویند که جد وی جریج، در اصل برده ای رومی از آنِ ام حبیب دختر جُبیر و همسر عبدالعزیز بن عبدالله بن خالد بن اسید اموی بود و از این رو، او را به عبدالعزیز نسبت داده اند.3

ابن جریج دانش خویش را از بزرگانی چون عطاء بن ابی رباح، عمرو بن دینار، زهری،4 مجاهد و امام صادق(علیه السلام)فرا گرفت5 و به گفته خویش مدت هیجده یا بیست سال ملازم عطاء بود و پس از آن هفت سال در حلقه درس عمرو بن دینار دانش آموخته است.6 به گفته احمد حنبل، او انبان علم بود.7 ایشان خود از تابعین است، ولی صحابه خردسال رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را درک کرده است.8 ابن جریج برای نشر دانش خود نخست به یمن مسافرت کرد و در زمان حکومت سفیان بن معاویه به بصره رفت9 و سپس به بغداد نزد منصور دوانیقی (خلافت 136 ـ 158 هـ ) شتافت و کتاب تألیفی خود را که حاوی احادیث ابن عباس بود، به منصور عرضه داشت و مدعی شد که هیچ کسی چون او آنها را جمع نکرده است، اما منصور صله و انعامی به وی نداد.10

ابن جریج شاگردان بسیاری تربیت کرد که برجسته ترین آنها کسانی چون أوزاعی، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، حماد بن سلمه، وکیع و بسیاری دیگر بوده اند.11 گویند که وی یکی از پنج محدث بزرگ مکه و از جمله شش تدوین کننده نخست حدیث بود.12