ابراهیم ـ مالکی (م 260 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن مزین مالکی.

درباره مؤلف اطلاعات چندانی از منابع به دست نیامد. تنها حمیدی و ضبّی به نقل از برخی از علمای عراق آورده اند که ابراهیم بن مزین اهل اندلس و از فقیهان زمان خویش بوده و فقه را از برخی از شاگردان مالک بن انس فرا گرفته است.1 تونکی نیز به صراحت او را از فقهای مالکی دانسته و گفته است که وی دارای کتابی در تفسیر الموطأ مالک بوده و به سال 260 هـ درگذشته است.2 گفتنی است که حمیدی مؤلف را شخصیتی مستقل نمی داند و احتمال داده است که وی همان یحیی بن ابراهیم بن مزین (م 259 هـ ) باشد.3

پی نوشت ها

[1] ـ جذوة المقتبس 148 بغیة الملتمس 225.
[2] ــ معجم المصنفین 4/429 معجم المؤلفین 1/111.
[3] ــ جذوة المقتبس 148.*

ابراهیم ـ مبارک (162ـ 224 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن عبدالله مبارک هاشمی، معروف به ابن شکله.

فرزند مهدی عباسی (خلافت 157 ـ 169 هـ ) است که در سال 162 هـ دیده به جهان گشود و در بغداد می زیست.1 وی مردی ادیب، شاعری فصیح و بلیغ و ماهر به انواع موسیقی بود.2 از اساتیدی چون مبارک بن فضاله و حماد بن یحیی اُبُّح بهره علمی برد3 و افرادی چون احمد بن هیثم، حمید بن فروه و فرزندش هبة الله از او روایت کرده اند.4 چون مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) امام رضا(علیه السلام)را به ولایتعهدی انتخاب نمود، این امر موجب خشم بغدادیان شد و در سال 202هـ با ابراهیم بیعت نمودند و ابراهیم با سپاهی به جنگ حسن بن سهل که از طرف مأمون امیر واسط بود، رفت و او را شکست داد و شهر کوفه و سواد عراق را تسخیر کرد. پس از مدتی حمید طوسی از سوی مأمون با سپاهی به جنگ ابن شکله رفت و او را شکست داد. ابراهیم مدتی مخفی بود، ولی عاقبت دستگیر شد و مورد عفو و بخشش مأمون قرار گرفت.5 ابن شکله لقبی است که دشمنانش به او داده اند و به نام مادرش خوانده اند. او مدت دو سال (202 ـ 204 هـ ) خلیفه بغداد بود و پس از آن تا سال 2106 و یا آغاز سال 208 هـ در پنهان زیست تا دستگیر شد.7 وی در نهایت در سال 224 هـ درگذشت و معتصم (خلافت 218 ـ 227هـ ) بر پیکر او نماز گزارد.8 کتاب های الادب، الطبیخ، الطیب و الغناء آثار و تألیفات اوست.9

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 10/557.
[2] ــ تاریخ بغداد 6/142.
[3] ــ تاریخ الاسلام 16/67.
[4] ــ سیر اعلام النبلاء 10/557.
[5] ــ تاریخ بغداد 6/142.
[6] ــ الاعلام 2/59 ـ 60.
[7] ــ تاریخ الیعقوبی 2/458.
[8] ــ تاریخ بغداد 6/142.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 129.

دیگر منابع: تاریخ خلیفة بن خیاط 387 المعارف 388 اخبار القضات 3/269 وفیات الاعیان 1/39 الوافی بالوفیات 6/100 البدایة و النهایه 10/247 الکامل فی التاریخ 6/341 النجوم الزاهره 2/240 شذرات الذهب 2/53 معجم المؤلفین 1/116.

ابراهیم ـ مدائنی (قرن سوم هجری)

ابواسحاق ابراهیم بن عیسی مدائنی زمن کاتب.

اهل دیر قُنّی1 در سامرا بوده است2 و در قرن سوم زندگی می کرد.3 او معاصر ابوصقر اسماعیل بن بلبل بود و با سلیمان بن وهب و ابراهیم بن مدبر (م 279 هـ ) نیز مکاتباتی داشته است.4 وی کاتب،5 ادیب6 و شاعر7 توصیف شده است. اثر او دیوانی8 حاوی پنجاه ورقه شعر9 به زبان عربی است.10

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 6 / 77.
[2] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/226.
[3] ــ همان.
[4] ــ الوافی بالوفیات 6/77.
[5] ــ الفهرست (الندیم) 190 و 191.
[6] ــ الوافی بالوفیات 6/77.
[7] ــ الفهرست (الندیم) 190 و191.
[8] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/226.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 191.
[10] ــ لغت نامه دهخدا 1/236.*

ابراهیم ـ مدنی (90 ـ 176 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن علی بن سلمة بن عامر فهری قرشی، معروف به ابن هَرْمَه.

در سال 90 هـ در مدینه به دنیا آمد و مدت زیادی از عمرش را همان جا سپری کرد.1 شاعری توانمند، فصیح و خوش سخن بود.2 ابن رُبیح و ابن زبنّج اشعار زیادی از او نقل کرده اند.3 ایشان مسافرتی به شام داشت4 و در بغداد به همراه هیأتی از اهل مدینه بر مهدی عباسی (خلافت 158 ـ 169 هـ ) وارد شد.5 ابواسحاق در آغاز از