هواداران علویان بود و چون از جانب منصور عباسی (خلافت 136 ـ 158 هـ ) به مرگ تهدید شد، به ظاهر با ایشان قطع رابطه کرد. در ستایش منصور6 و ولید بن یزید (حکومت 125 ـ 126 هـ ) اشعاری دارد.7 خطیب بغدادی اشعاری را در مقام و فضیلت فرزندان حضرت فاطمه(علیها السلام)، به وی نسبت داده است.8 برخی او را خاتم شعرا دانسته اند.9 گویند: وی بسیار شراب می نوشید و بارها حدّ بر او جاری شد.10 در نهایت به سال 176 هـ از دنیا رفت11 و در بقیع دفن شد.12 در تاریخ وفات او اختلاف است.13 از او قصیده های زیادی برجای مانده14 که از آن باعنوان دیوان شعر یاد شده است.15

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2/301/208.
[2] ــ تاریخ مدینة دمشق 7/63.
[3] ــ تاریخ التراث العربی 2/3/210.
[4] ــ تاریخ مدینة دمشق 7/63.
[5] ــ الاغانی 4/367 و 397 تاریخ بغداد 6/128.
[6] ــ تاریخ بغداد 6/128.
[7] ــ تاریخ مدینة دمشق 7/63.
[8] ــ تاریخ بغداد 8/130.
[9] ــ النجوم الزاهره 2/84 .
[10] ــ الوافی بالوفیات 6/59.
[11] ــ المنتظم 9/21.
[12] ــ الوافی بالوفیات 6/60.
[13] ــ الاعلام 1/50.
[14] ــ الذریعه 17/87 .
[15] ــ المستدرک علی معجم المؤلفین 22.*

دیگر منابع: تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 3/208 الاغانی 4/397 دائرة المعارف الشیعیة العامه 2/116 خزانة الادب 1/204 تهذیب تاریخ دمشق 2/237 البدایة و النهایه 10/169 الفهرست (الندیم) 181 الموشح 285 اعیان الشیعه 2/192.

ابراهیم ـ مروزی (م 211 هـ )

ابوبکر ابراهیم بن رستم مروزی خراسانی عقبی.

اهل مرو بود.1 خطیب بغدادی به نقل از عباس بن مصعب می نویسد که ابراهیم در اصل از مردمان کرمان بود، ولی به مرو کوچید و در محله دباغ ها سکونت کرد، از این رو به مروزی شهرت یافت.2 مروزی از مجلس محدثان بزرگی چون سفیان ثوری، مالک بن انس، منصور بن عبدالحمید و شعبة بن حجاج به فراگیری حدیث پرداخت.3 فقه را از محمد بن حسن آموخت.4 وی بارها به بغداد مسافرت کرده و در آنجا به تدریس و ترویج حدیث اشتغال داشت و محدثان مشهوری چون احمد بن حنبل، سعید بن سلیمان سعدویه و زهیر بن حرب از شاگردانش بوده و از او حدیث شنیده اند.5 مروزی به عنوان فقیهی برجسته مطرح است، اما در آغاز از اصحاب حدیث و اهتمامش در حفظ حدیث بود.6 در حدیث، یحیی بن معین او را موثق دانسته7 و ابن حبان نامش را در زمره ثقات ذکر کرده است،8 ولی ابن عدی وی را منکرالحدیث نامیده است.9 گفته شده که طاهر بن حسین، از وزیران و فرماندهان مأمون (خلافت 198 ـ 218 هـ ) به وی پیشنهاد قضاوت داد، اما او نپذیرفت.10 وی دارای تألیفی به نام النوادر در فروعات فقه می باشد.11 مروزی در اواخر عمر در نیشابور سکونت داشت و در همان جا درگذشت.12 تاریخ وفاتش 210 یا 211 هـ بوده و مقبره اش در گورستان باب معمر(یعمر) می باشد.13

پی نوشت ها

[1] ـ الطبقات 603.
[2] ــ تاریخ بغداد 6/73.
[3] ــ همان 72 و 73.
[4] ــ الجواهر المضیئه 1/80 تاریخ الاسلام 14/40.
[5] ــ تاریخ بغداد 6/72 و73.
[6] ــ لسان المیزان 1/57.
[7] ــ الجرح و التعدیل 2/100.
[8] ــ الثقات 8/70.
[9] ــ الکامل فی ضعفاء الرجال 1/263.
[10] ــ الجرح و التعدیل 2/99.
[11] ــ کشف الظنون 2/1981.
[12] ــ تاریخ نیشابور 75.
[13] ــ تاریخ بغداد 6/74.*

دیگر منابع: الطبقات الکبری 7/377 المنتظم 10/236 الضعفاء الکبیر 1/52 میزان الاعتدال 1/30 معجم المؤلفین 1/31.

ابراهیم ـ نحوی (م حدود 250 هـ )

ابراهیم بن محمد بن سعدان بن مبارک نحوی ضریر.

به گفته یاقوت حموی، ابراهیم نویسنده ای صحیح الخط، پژوهشگری دقیق و روایتگری صادق به شمار می رفت و کتاب های ارزشمندی تألیف کرد.1 برخی او را شیعه دانسته اند.2 اسماعیل پاشا او را اهل بغداد اما کوفی المذهب می داند3 که ممکن است منظور وی شیعه بودن او باشد یا اینکه در نحو، پیرو کوفیان بوده است. او در حدود 250 هـ درگذشت.4 کتاب های حروف القرآن و کتاب الخیل که الندیم آن را دیده و کتاب ارزشمندی می داند، از اوست.5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 1/215.
[2] ــ اعیان الشیعه 2/209.
[3] ــ هدیة العارفین 1/3.
[4] ــ همان.
[5] ــ الفهرست (الندیم) 87.*

دیگر منابع: بغیة الوعاة 1/426 ریحانة الادب 7/563 معجم المؤلفین 1/94 لغت نامه دهخدا 1/283.

ابراهیم ـ نسفی (م 295 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن معقل بن حجاج نسفی.

اهل نسف، شهری بین جیحون و سمرقند1 بود2 و برای کسب دانش بیشتر به شهرهای مختلف از جمله دمشق سفر کرد و از محضر