نظم قرآن تأليف كرده. أبو حيان توحيدى در كتاب- البصائر و الذخائر- مينويسد أبو حامد قاضى بمن گفت من كتابى در نظم قرآن مثل كتاب أبو زيد نديده‌ام.

3- احمد بن على معروف به ابن اخشيد معتزلى متوفى 326 ه نيز كتابى بنام نظم القرآن تدوين كرده.

4- نخستين كتابى كه شامل عنوان- اعجاز- باشد كتابى است از محمّد بن يزيد واسطى معتزلى متوفى 306 كه متأسفانه آثار اين پنج دانشمند بزرگ اسلامى باقى نمانده است تنها در قرن چهارم، چهار كتاب از- رمانى- خطابى- و باقلانى و جرجانى- باقيمانده كه بترتيب به آنها ميپردازيم.

اول- اعجاز القرآن- از على بن عيسى رمانى متولد 276 متوفى 374 هجرى كه در كتب تراجم و شرح حالات به اخشيدى معروف است و اين نسبت بخاطر استادش ابن اخشيد است كه قبلا گفتيم كتاب- نظم قرآن- را نوشته است على ابن عيسى كارش وراقى يا صحافى‌[1] كتب بوده، ياقوت در معجم الادباء يا ارشاد الاريب الى معرفة الاديب 5/ 280 مينويسد تنوخى گفته است:

«ممن ذهب فى زماننا الى ان عليا 7 افضل الناس بعد رسول اللّه 6 من المعتزله أبو الحسن على بن عيسى النحوى المعروف بابن الرمانى الاخشيدى».

[1] صنعت صحافى از قرنهاى نخستين اسلام بخاطر افزونى كتابهاى چرمى و بعد كاغذى در بيشتر شهرهاى بزرگ اسلامى رواج داشته در تهران هم هنوز بازار صحافها معروفست و كار صحافى امروز از اهميت ويژه‌اى برخوردار است، دانشمندان قديم كه بضاعتى براى خريد كتاب نداشتند و ضمنا عشق به دانش در جانشان شعله‌ور بود به كار صحافى ميپرداختند، هم مطالعه و هم امرار معاش و سپس خود بهترين آثار علمى را در متن تاريخ فرهنگ اسلام و ايران باقى گزارده‌اند از آن جمله- ابن نديم و همين ابن اخشيد است. كه ما بايستى وارثان صالح آنها باشيم.