سپس ياقوت مينويسد رمّانى فاضلى متكلم و پيشوائى در علم عربى و
علامهاى در ادبيات و در طبقه أبو على فارسى و سيرافى است. استادانش ابن سراج و
ابن دريد و زجّاج بودهاند در اكثر زمينهها تأليفاتى دارد، أبو على فارسى در
بارهاش گفته، است «اگر علم نحو آن است كه رمّانى ميگويد ما را بهرهاى از آن نيست
و اگر نحو چيزى است كه ما ميدانيم او را بهرهاى از دانش ما نيست.
از سه استاد بزرگ نحو يكى رمانى است كه كلامش را كمتر كسى مىفهمد
يكى أبو على فارسى است كه قسمى از سخنش را مىفهمند يكى هم سيرافى است كه بدون
استاد همه كس سخن او را درك ميكند» آثارش- تفسير قرآن- الحدود الاكبر و الاصغر-
معانى الحروف- شرح صفات- اعجاز القرآن و دهها كتب ديگر، ابو حبان توحيدى او را
برتر از جاحظ ميداند- از او ميپرسند هر كتابى ترجمه و مفهومى كلى دارد- ترجمه و
مفهوم كلى قرآن چيست؟- ميگويد:
هذا بَلاغٌ لِلنَّاسِ وَ لِيُنْذَرُوا بِهِ:
قرآن سخن رسائى است براى همه مردم كه بايستى بوسيله آن از گناهان پروا كنند. و باز
أبو حيان در كتاب الامتاع و الموانسه 1/ 133 مينويسد:
«على بن عيسى مقامش در واژهشناسى و نحو و كلام و عروض و منطق متعالى
است باو ايراد ميگيرند كه پيرو ارسطو نيست ولى او سر آمد و بزرگى خود را در منطق
باثبات رسانده و نيازى به تبعيت از ارسطو نداشته است در باره قرآن كتاب نفيسى
نوشته است كه تعهد دينى و استوارى عقل و خرد او را ثابت ميكند نام آن كتاب- الجامع
لعلم القرآن- است كه خود رمانى در اعجاز القرآن از آن ياد مىكند.