را بشارت ميدهد، دلها بوسيله آن روشن و باز ميشود تا اينكه از بهره‌اش آنگونه نصيبى ميبرد كه از ناآرامى دور ميشود و يا اينكه وجودش از فرجام ناهنجار كارهاى زشت بلرزه در ميايد قرآن و آياتش در ميان جان و سويداى دلش عقايدى ثابت بوجود ميآورد. چه، بسيار دشمنانى از گستاخان عرب نسبت به پيامبر دورادور بودند و همين كه براى كشتن او وقتى بحضورش ميرسيدند، آيات قرآن را ميشنيدند طولى نميكشيد كه از فكر اوليه خود منصرف ميشدند و به اسلام ميگرويدند. دشمنى‌شان به دوستى و كفرشان به ايمان مبدل ميشد[1]، خطابى در پايان كتابش مثالهاى متعدد تاريخى و آيات قرآنى براى اين امر ذكر ميكند و كتابش را ختم ميكند.

ياقوت مينويسد- بست- با ضمه حرف (ب) از شهرهاى كابل است كه زادگاه خطابى است، حاكم نيشابورى را از شاگردان او ميداند مينويسد او همچون سياح و جهانگردى در عراق و حجاز و خراسان و ماوراء النهر به كسب دانش و تعليم ميپرداخت، ثعالبى او را با أبو عبيد قاسم بن سلّام همطراز ميداند جز اينكه خطابى شعر هم ميسروده، رباعى زير از اوست.

يعنى، تا زنده هستى با همه مردم مدارا كن زيرا تو در خانه و دنياى مدارا و زود گذر هستى كسى كه دو جهان يعنى دنيا و آخرت را مى‌فهمد و آنكه نمى‌فهمد بزودى خواهند دانست كه چه بسيار اندك مدتى معاشر دنيا بودند.

(معجم الادباء 4/ 140/ وفيات 3/ 435)

[1] موضوع جاذبيت معنوى قرآن و آثار سازنده آن در دلها كه خطابى آنرا ياد كرده است از سوى سيد هبة الدين شهرستانى برگزيده شده و اين رأى را بر- وجوه ديگر ترجيح داده است كه بعدا خواهد آمد.