ترجمه قرآن بر اساس الميزان - صفوى، محمدرضا

نام کتاب : ترجمه قرآن بر اساس الميزان نویسنده : صفوى، محمدرضا جلد : 1 صفحه : 612

ديده شد كه وجهى را كه در آيه‌اى مقدم داشته‌اند همان را در آيه مكرر، در مرتبه دوم يا سوم قرار داده‌اند، افزون بر اين، چه‌بسا چند وجه را ذكر مى‌كنند؛ ولى آنگاه كه تحت عنوان «المعنى» مفاد آيه را يادآور مى‌شوند، مبناى آن را وجه اول قرار نمى‌دهند.
3. در مواردى ممكن است واژه‌ها يا عبارتها يا جمله‌هاى همسان قرآنى در تفسير الميزان دوگونه معنا شده باشد و چون احتمال دارد كه در اين موارد قرينه‌اى خاص در ميان بوده، ما خود را ملزم ندانسته‌ايم كه موارد مشابه را يكسان ترجمه كنيم.
بيم و نگرانى‌
ترجمه قرآن فرحزا و شاديبخش است و مى‌توان آن را مصداقى از ابلاغ پيام‌هاى الهى دانست و مترجمان را مصداقى از «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ» [1] شمرد؛ ولى اين كار مشكلات و دغدغه‌هاى توانفرسايى نيز دارد كه مهم‌ترين آنها همان است كه آياتى از قبيل «إِنْ عِنْدَكُمْ مِنْ سُلْطانٍ بِهذا أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ» [2] و «وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ* لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ* ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ» [3] به آن اشاره دارد. اين گونه آيات لرزه بر اندام مترجمان مى‌افكند و دل و جانشان را لبريز از هراس مى‌كند كه آيا زمينه‌هاى لازم براى ترجمه قرآن را داشته‌اند؟ بر فرض آيا آنها را چنان‌كه بايد به كار بسته‌اند؟ مبادا تحت تأثير وضع و حال موجود، به سويى گراييده باشند و آيات قرآن را ناخواسته بر پيش فرض‌ها و باورهاى خود حمل كرده باشند و در يك سخن، آيا حجتشان بر ترجمه‌اى كه ارائه كرده و آن را بازگردان كلام خدا دانسته‌اند، نزد خداى سبحان مقبول است؟
اين ترجمه، افزون بر نگرانى يادشده، اين دغدغه را نيز به همراه داشت كه الميزان مهمترين تفسير جهان اسلام است و دريايى از معارف الهى را در خود جاى داده است كه هرموجى از آن معرفتى را به سوى تشنگان معارف به ارمغان مى‌آورد.
آيا اين ترجمه و تفسير توانسته است سفينه‌اى در اين درياى با عظمت باشد؟ آيا توانسته است روزنه‌اى به سوى اين منبع نور بگشايد؟ اگرچه بسيار كوشيده‌ايم ولى نگرانى همچنان باقى است، پس، از قرآن‌پژوهان و متفكران انتظار داريم كه با رهنمودها و پيشنهادهاى خود، ما را يارى دهند.
سپاس‌
* پس از تدوين آيين‌نامه و تبيين راهكارها مهمترين و اساسى‌ترين گام انتخاب قرآن‌پژوهى با شرايطى ويژه بود كه در پى مشورت‌ها و بررسى‌هاى لازم از محقق گرانمايه حجة الاسلام و المسلمين آقاى سيد محمد رضا صفوى براى انجام كار دعوت به عمل آمد ايشان در عين ابراز نگرانى و دغدغه‌هاى بسيار از اين طرح استقبال كردند و به مدت شش سال و اندى و با دقتى درخور، كار را به پايان رساندند كه اميد است خداوند به لطف و كرمش ايشان را از زمره مترجمان وحى خويش به شمار آورده و از مصاديق «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ» قرار دهد.
* پس از انجام بخشى از كار، آگاهى از ديدگاه صاحب‌نظران ضرورى مى‌نمود، ازاين‌رو، نمونه‌اى براى قرآن‌پژوهانى از حوزه و دانشگاه فرستاده شد؛ با اين تقاضا كه كاستى‌ها را برشمرند و لغزشها را بنمايانند و براى بهبود كار راهنمايى كنند. فرجام اين تقاضا خجسته بود؛ زيرا از نظرها و پيشنهادها بهره‌اى وافر نصيب گشت و تشويق و ترغيب از سوى بزرگان، مايه اهتمام و پايدارى شد.
در اين ميان لازم است از جناب آقاى دكتر بهاء الدين خرمشاهى نام برده و بدين‌طريق، زحمات ايشان ارج نهاده شود. آن بزرگوار نمونه كار را كه حدود چهل صفحه بود، با دقت ملاحظه كردند و با درنگ در جمله‌ها و بررسى همه‌جانبه نوشتار، نقاط ضعف و قوت را به خوبى دريافتند و براى بهتر شدن اثر و رفع اشكالات پيشنهادهايى ارائه كردند كه پذيرفته و به كار بسته شد و بى‌ترديد تمجيد ايشان از كار و ثمرات و محسّنات آن، مايه دلگرمى بر ادامه آن شد. اميد است خداوند بر توفيقات آن‌جناب و ساير خدمتگزاران به قرآن بيفزايد.
* براى بررسى صحت و اتقان اين ترجمه، ارزيابى آن بر عهده فاضل توانا حجة الاسلام و المسلمين جناب آقاى على محمد يزدى نهاده شد.
ايشان بخش ترجمه را از آغاز تا پايان با دقتى درخور بررسى و اصلاحات فراوانى را پيشنهاد كردند كه در صحت و اتقان كار اثرى عميق داشت.
* تحقيق در مورد روايات و تطبيق آنها بر منابع اصلى و ضبط اعلام و اماكن و مانند اينها را جناب حجة الاسلام و المسلمين آقاى محمود فقيهى بر عهده گرفتند و به درستى آن را به ثمر نشاندند. افزون بر آن، به هدف يافتن اغلاط احتمالى و بررسى ترجمه و توضيحات براى يافتن موارد تعقيد و نارسايى، آن را بازخوانى و تذكرات مفيدى را ارائه كردند.
* ويرايش فنى اين اثر بر عهده حجة الاسلام و المسلمين جناب آقاى محمد رضا انصارى محلاتى بود و آن بزرگوار از آغاز تا پايان، كار را هم در بخش ترجمه و هم در بخش توضيحات، با حوصله تمام ويرايش كردند و در شيوايى كار تأثيرى بسزا بر جاى نهادند.
* از دست‌اندركاران اين ترجمه، به‌ويژه جناب حجة الاسلام و المسلمين مهدوى مهر، مسئول وقت گروه تفسير؛ و حجة الاسلام و المسلمين محامى، مسئول وقت مركز و مسئول كنونى گروه تفسير و نيز همكاران خدمات پژوهشى كه در تايپ، مقابله و تصحيح اين اثر زحمات زيادى كشيده‌اند قدردانى مى‌كنيم و توفيق همگان را از خداى سبحان مسئلت داريم.
«و آخر دعوانا أن الحمد للّه ربّ العالمين»
على خراسانى‌
مسئول مركز فرهنگ و معارف قرآن‌
دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم‌

[1]. سوره احزاب، آيه 39.
[2]. سوره يونس، آيه 68.
[3]. سوره حاقه، آيات 44- 46.

نام کتاب : ترجمه قرآن بر اساس الميزان نویسنده : صفوى، محمدرضا جلد : 1 صفحه : 612

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست