188- بگو: من اختيار هيچ نفع و ضررى را براى خودم [هم] ندارم، جز آنچه خدا بخواهد؛ و اگر غيب مىدانستم منفعت فراوان فراهم مىكردم، و هيچ گاه گزندى به من نمىرسيد؛ من فقط براى اهل ايمان هشدار دهنده و بشارت دهندهام. 189- اوست خدايى كه شما را از يك تن آفريد و همسرش را نيز از [جنس] او پديد آورد [1] تا [هر كس] در كنار همسرش آرام گيرد؛ و هنگامى كه [مردى] با همسرش درآميخت [2]، [همسرش] بارى سبك برداشت و مدتى بر آن گذشت؛ و چون گرانبار شد، هر دو، پروردگار خويش را ندا كردند كه اگر [فرزندى سالم و] شايسته به ما عطا كنى، بيقين سپاسگزار خواهيم بود. 190- و چون [فرزندى] شايسته به آنها داد، عوامل ديگر را در موهبتى كه خدا عطايشان كرده بود، سهيم [و مؤثر] دانستند؛ و خدا از آنچه [در قدرت با او] شريك مىپندارند، والاتر است. 191- چرا موجوداتى را كه چيزى نمىآفرينند و خود آفريده مىشوند، همسان [خدا] قرار مىدهند؟ 192- در حالى كه نه توان يارى آنها را داشته و نه مىتوانند مشكل خود را حل كنند. 193- اگر بتپرستان را به راه هدايت دعوت كنيد، پيروى نخواهند كرد؛ چه دعوتشان كنيد و چه خاموش بنشينيد، يكسان است. 194- كسانى را كه به جاى خدا [به نيايش] مىخوانيد، بندگانى همچون خود شما هستند [3]، پس [در گرفتاريها] آنها را [به كمك] فرا خوانيد، بايد درخواست شما را بپذيرند، اگر راست مىگوييد. 195- مگر پاهايى دارند كه با آن گام زنند؟ يا دستهايى دارند كه با آن بگيرند؟ يا چشمهايى دارند كه با آن ببينند؟ يا گوشهايى دارند كه با آن بشنوند؟ بگو: معبودان خود را [به كمك] فرا خوانيد و در حق من بد انديشى كنيد و مهلتم ندهيد. [1]- براى توجيه افزوده، به آيه 21 روم (30) توجه فرماييد. [2]- مفسران دو گونه برداشت از اين آيه دارند. براى توجيه انتخابى كه كردهايم، موضوع كلى اين آيه را با نيمه اول آيه 13 حجرات (49) مقايسه فرماييد؛ ضمناً ضمير جمع در «عما يشركون» (آيه بعدى) نشان مىدهد در اين آيه و آيه بعد، منظور از «آن دو»، آدم و حوا نيست؛ و اللَّه اعلم. [3]- به آيه 48 نساء (4) توجه فرماييد.