14- تنها اوست كه سزاوار مناجات است؛ و كسانى كه آنها را به جاى خدا [به نيايش] مىخوانند، هيچ پاسخى به آنان نمىدهند، مگر همچون كسى كه دست خويش را به سوى آبى [كه در دور دست قرار گرفته] گشايد تا به دهانش برسد، در حالى كه هرگز نخواهد رسيد؛ و نيايش انكار ورزان جز در تباهى نيست. 15- هر كه [و هر چه] [1] در آسمانها و زمين است و [حتى] سايههاشان، خواه و ناخواه، بامداد و شبانگاه [با تبعيت گريز ناپذير از قوانين تكوين جهان] در مقابل خدا خاضع [و تسليم] [2] است. 16- [از مشركان] بازپرس كه صاحب اختيار آسمانها و زمين چه كسى است؟ [در مقابل سكوت يا مغلطه آنها] بگو: خداست؛ آن گاه بگو: چگونه كارسازهايى در برابر خدا انتخاب كردهايد كه قادر به تأمين هيچ نفع و ضررى براى خودشان هم نيستند؟ بگو: آيا نابينا و بينا برابرند، يا تاريكيها و روشنى يكسان است؟ مگر همسانهايى [در قدرت و تدبير] براى خدا فرض كردهاند كه بسان او آفرينشى داشتهاند [3] و در نتيجه امر آفرينش بر آنها مشتبه شده است؟ بگو: خدا آفريننده هر چيزى است و او يگانه قهار است. 17- [خدا] از آسمان بارانى فرستاد، آن گاه رودهايى به تناسب ظرفيتشان روان گرديد و سيلاب، روى خود، كفى بر آمده حمل كرد؛ و از آنچه به منظور دستيابى به لوازم زندگى و زيور بر آتش مىگدازند، همان گونه كفى ظاهر مىشود؛ خدا حق و باطل را اين گونه به مثل مىآرد؛ اما كفها به كنارى رفته، محو مىشوند، ولى آنچه براى مردم سودمند است برجاى مىماند؛ خدا مثلها را اين گونه بيان مىكند. 18- آنها كه [دعوت] پروردگارشان را پذيرا شدند، [سرانجام] نيكويى دارند؛ و كسانى كه [دعوت] او را پاسخ ندادهاند، اگر دو برابر آنچه در زمين است در اختيارشان باشد، [از وحشت عذاب] همه را فداى رهايى خويش كنند؛ آنان دشوارى حساب را خواهند داشت؛ و جايگاهشان دوزخ است؛ و بد قرارگاهى است [4]. [1]- براى توجيه افزوده، با آيه 49 نحل (16) مقايسه فرماييد. [2]- براى توجيه افزوده، با آيه 83 آل عمران (3) مقايسه فرماييد. [3]- معنى و مفهوم جمله اخير به بيان ديگرى در آيات 17 نحل (16) و 11 لقمان (31) آمده است. [4]- مفهوم آيه به بيان ديگر در آيات 91 آل عمران (3)، 36 مائده (5)، 18 رعد (13)، 47 زمر (39)، و 15 حديد (57) آمده است.