88- بدين قرار او براى قوم، مجسمه گوسالهاى را ساخت كه صدايى داشت، و [همدستانش] گفتند: اين معبود شما و موسى است كه [موسى او را] فراموش كرده است. 89- مگر نمىديدند كه [گوساله] هيچ پاسخى به آنها نمىدهد، و ضرر و نفعى به حالشان ندارد؟ 90- هارون قبلًا به آنها گفته بود: اى قوم من، شما به اين وسيله مورد آزمايش قرار گرفتهايد، و پروردگار شما همان خداى رحمان است؛ مرا پيروى كنيد و از من اطاعت كنيد. 91- [ولى آنها] گفتند: ما هم چنان بر [عبادت] اين [گوساله] باقى خواهيم ماند تا موسى نزد ما بازگردد. 92- [موسى چون بازآمد] گفت: اى هارون، وقتى ديدى آنان گمراه شدهاند، چه چيز تو را از پيروى من بازداشت [1]؟ چرا از دستور من [2] نافرمانى كردى؟ 93- [موسى چون بازآمد] گفت: اى هارون، وقتى ديدى آنان گمراه شدهاند، چه چيز تو را از پيروى من بازداشت؟ چرا از دستور من نافرمانى كردى؟ 94- گفت: برادرم، موى سر و صورت مرا مگير [3]؛ من ترس داشتم كه بگويى: ميان دودمان يعقوب تفرقه انداختى و رعايت گفتار مرا نكردى [4]. 95- آن گاه [موسى] گفت: اى سامرى، ماجراى تو چيست؟ 96- گفت: من به نكاتى [در رابطه با آمادگى قوم براى پرستش بت] پى برده بودم [5] كه [هارون و ديگر بزرگان قوم] پى نبرده بودند؛ از اثر [تعليمات موسى] پيامبر [خدا] مقدار كمى به دست آورده بودم، آن گاه [در آن ترديد كرده] رهايش كردم، و اينگونه نفس من [اين كار را] در نظرم آراست [6]. 97- [موسى سامرى را طرد كرد و] گفت: برو كه نصيب تو در زندگى [دنيا] درخواست عدم تماس [با مردم] است، [7] و وعدهگاهى [در دوزخ] دارى كه در مورد تو تغيير پذير نيست؛ [اينك] به معبود خود كه به پرستش آن ايستادگى داشتى بنگر كه آن را به آتش مىكشيم و [همه ذراتش را] يكسره در دريا پراكنده مىكنيم. 98- معبود شما تنها خداست كه هيچ معبودى جز او نيست؛ دانش [او] هر چيزى را فرا گرفته است. [1]- حرف «لا» در اينجا زايد بوده و براى تأكيد آمده است؛ به توضيح بيشترى كه در مورد آيه 12 اعراف (7)، در زيرنويس آن آمده است، توجه فرماييد. [2]- دستور موسى به برادرش هنگام عزيمت به طور در آيه 142 اعراف (7) آمده است. [3]- پاسخ حركت خشم آلود موسى است كه در اواسط آيه 150 اعراف (7) آمده است. [4]- در اينجا موسى (ع) متقاعد شد و گفت ...؛ به آيه 151 اعراف (7) توجه فرماييد. [5]- به آيات 138- 140 اعراف (7) توجه فرماييد. [6]- اين آيه را مفسران به دو شكل مختلف ديگر كه تفاوت ماهوى دارند، تفسير كردهاند؛ و اللَّه اعلم. [7]- شبيه مجازاتى كه مدتى محدود در مورد سه نفر متخلفين جنگ تبوك اعمال شد و در آيه 118 توبه (9) به آن اشاره شد.