32- سرورى خواهان به آنان پاسخ دهند: چگونه ما شما را از راه هدايت كه به شما عرضه شده بود باز داشتيم؟! شما خود بزهكار بوديد [كه به دنبال ما راه افتاديد]. 33- و مقهور شدگان [خطاب] به سرورى خواهان گويند: دسيسههاى شب و روز [شما بود كه موجب فريب ما شد]، آن گاه كه به ما دستور مىداديد خدا را انكار و براى او [در قدرت و تدبير] همتايانى قايل شويم [1]، و چون عذاب را ببينند، ابراز پشيمانى كنند [2]؛ و زنجيرها [ى عذاب] را بر گردن انكار ورزان قرار دهيم، آيا جز در برابر آنچه كردهاند، مجازات مىشوند؟ 34- هيچ هشدار دهندهاى را در هيچ شهرى نفرستاديم، مگر آنكه طبقه عياش آن گفتند: ما پيامى را كه مأمور [ابلاغ] آن شدهايد، انكار مىكنيم. 35- و گفتند: اموال و فرزندان ما بيشتر است، و عذاب نخواهيم شد [3]. 36- بگو: پروردگار من روزى را بر هر كه بخواهد، فراخى بخشد و يا محدود گرداند، ولى بيشتر مردم نمىدانند. 37- اموال و فرزندان شما [فضيلتى] نيست كه شما را بخوبى به درگاه ما نزديك گرداند، مگر آنها كه ايمان آورند و به شايستگى عمل كنند كه در قبال رفتارشان پاداش چندين برابر [4] دارند و در غرفهها [ى بهشت] [5] ايمنند [6]. 38- و آنان كه در برابر آيات ما جبهه مىگيرند [7]، براى مجازات احضار خواهند شد. 39- بگو: پروردگار من روزى را بر هر كه از بندگانش كه بخواهد، فراخى بخشد و يا محدود گرداند؛ و هر چه انفاق كنيد، عوض مىبخشد؛ و او بهترين روزى دهنده است. [1]- مخاصمه جهنميان كه در سه آيه اخير آمده، به بيان ديگر در آيات 38 و 39 اعراف (7)، 21 ابراهيم (14) و 47 و 48 غافر (40) آمده است. [2]- «اسرار» از كلمات اضداد است و اينجا معنى آشكار كردن دارد؛ آيات 38 و 53 اعراف (7)، 12 سجده (32)، 66- 68 احزاب (33)، 37 فاطر (35)، 29 فصلت (41)، 38 زخرف (43)، 40 نبأ (78) و حتى مفاد همين آيه مورد بحث (33 سبأ) و بسيارى آيات ديگر كه ابراز پشيمانى گنهكاران را نشان مىدهد، مؤيد معنايى است كه انتخاب كردهايم، علاوه بر آن به موجب آيه 9 طارق (86) و 10 و 11 عاديات (100) آيات مشابه ديگر، در آن روز جايى براى پردهپوشى هيچ پديدهاى نيست. [3]- پاسخ اين گفتار جاهلانه در آيات 116 آل عمران (3) و 55 و 56 مؤمنون (23) آمده است، و به هنگام عذاب ناگزير مفاد آيات 27- 29 حاقه (69) را بر زبان مىآورند. [4]- به آيه 160 انعام (6) توجه فرماييد. [5]- براى توجيه افزوده، با آيه 58 عنكبوت (29) مقايسه فرماييد. [6]- مفهوم آيه به بيان ديگر در آيه 46 كهف (18) آمده است. [7]- به زيرنويس آيه 5 همين سوره (سبأ) توجه فرماييد.