21- به پوستهايشان گويند: چرا بر ضد ما گواهى داديد؟! پاسخ مىدهند: خدايى كه همه موجودات را گويا كرده، ما را نيز به سخن درآورده است و اوست كه نخستين بار شما را آفريد و به پيشگاه او بازگردانده مىشويد. 22- شما كه گناهانتان را پنهان مىداشتيد، تصور گواهى گوش و چشم و پوست تنتان را نمىكرديد، ولى گمان داشتيد خدا بسيارى اعمالتان را نمىداند [1]. 23- اين پندار شما درباره پروردگارتان بود كه موجب هلاكت شما گرديد و زيانكار شديد. 24- اگر شكيبايى و تحمل كنند [يا نكنند] [2]، آتش جايگاه آنهاست؛ و اگر طلب رضايت كنند، پذيرفته نخواهد شد [3]. 25- ما همنشينانى بر آنها گماشتيم [4]، و [سرگرميهاى] گذشته و [آرزوهاى] آينده را در نظرشان آراستند و فرمان مجازات [5] در مورد آنان تحقق يافت، در حالى كه در [جرگه] گروههايى از جن و انس كه پيش از ايشان دورانشان سپرى شد، بودند؛ بىگمان آنها زيانكار بودند. 26- انكار ورزان گفتند: به اين قرآن گوش فرا ندهيد و [در اثناى تلاوت آن] جنجال كنيد، بسا كه پيروز شويد. 27- انكار ورزان را عذابى سخت مىچشانيم، و آنها را به مقياس بدترين اعمالشان كيفر مىدهيم [6]. 28- اين است سزاى دشمنان خدا، آتش! كه در آن سكونت جاودان دارند؛ به كيفر آنكه آيات ما را دانسته انكار مىكردند. 29- و انكار ورزان [به هنگام عذاب] گويند: پروردگارا، [افرادى] از دو گروه جن و انس را كه عامل گمراهى ما بودند، به ما بنماى كه لگدكوبشان كنيم [7] تا ذليلتر از همه شوند. [1]- به آيه 14 فجر (89) توجه فرماييد. [2]- براى توجيه افزوده، به آيه 16 طور (52) توجه فرماييد. [3]- به آيه 57 روم (30) توجه فرماييد. [4]- با آيات 36 و 37 زخرف (43) مقايسه و نتيجه گيرى فرماييد. [5]- منظور از كلمه «قول» در اينجا همان مفهوم آيات 18 اعراف (7)، 43 حجر (15) و 84 و 85 ص (38) است و اين معنى از آيات 16 اسراء (17) و 71 زمر (39) بخوبى مشخص است. [6]- به آيه 44 يونس (10) توجه فرماييد. [7]- به آيات 166 و 167 بقره (2) توجه فرماييد.