16- ما انسان را آفريديم و از وسوسههاى ضميرش آگاهيم، و از شاهرگ [ش] به او نزديكتريم [1]، 17- چون دو مأمور گزارشگر [ما] كه در راست و چپ [ش، هشيار] نشستهاند [رفتارش را] ضبط مىكنند [2]. 18- هيچ سخنى بر زبان نمىآورد، مگر اينكه در كنارش مراقبى آماده است [3]. 19- بيهوشى مرگ حقيقت را [پيش چشمان او] مىآورد، اين همان چيزى است كه از آن مى گريختى. 20- و در صدا دهنده بزرگ دميده مىشود؛ اين است [رستاخيز،] روز [تحقق] [4] اعلام خطر. 21- هر كس در حالى مىآيد كه گواه و مأمور جلبى [5] به همراه دارد. 22- از اين [امر] در غفلت بودى و ما پرده را از مقابل [ديدها] ت برداشتيم، اكنون ديدهات تيز بين شده است [6]. 23- [فرشته] همنشين وى مىگويد: اين [نامه اعمال او] است كه نزد من آماده است [7]. 24- [به آن دو فرشته خطاب مىرسد:] هر ناسپاس حق ستيز را در دوزخ افكنيد، 25- [هر] مانع خير و متجاوز و بدگمان را، 26- كه در كنار خدا معبود ديگرى قرار مىداد [8]، او را در عذابى سخت بيفكنيد. 27- [شيطان] همنشينش مىگويد: پروردگارا، من او را به طغيان نكشيدم، ولى او خود در ضلالتى بىپايان بود [9]. 28- [خدا] مىگويد: در حضور من مخاصمه مكنيد كه پيش از اين به شما اعلام خطر كرده بودم [10]. 29- فرمان مجازات [11] نزد من تغيير پذير نيست و [اگر قبلًا ابلاغ نشده بود، عذاب امروز] ظلمى فاحش [12] [بود كه] دور از [شأن] من است. 30- [به ياد آر] روزى كه به دوزخ مىگوييم: آيا مملو [از ستمگران] شدهاى؟ مىگويد: آيا بيش از اين هم هست؟ 31- و [آن روز] بهشت در دسترس پرهيزكاران قرار داده مىشود، نه [در فاصلهاى] دور. 32- اين همان پاداشى است كه به شما وعده داده مىشد كه خاص هر بازگشت كننده [به درگاه خدا] و عهد نگهدار است، 33- همان كس كه در نهان از خداى رحمان بترسد، و قلبى باز آينده [به پيشگاه خدا] عرضه كند، 34- با سلامت به بهشت درآييد، اين است روز جاودانگى. 35- در آنجا هر چه بخواهند، دارند، و بيشتر از آن هم در اختيار ماست. [1]- مفهوم آيه به بيان ديگر در آيات 10 رعد (13)، 7 طه (20)، 19 غافر (40) و 13 ملك (67) آمده است. [2]- به آيات 10- 12 انفطار (82) توجه فرماييد. [3]- به آيه 80 زخرف (43) توجه فرماييد. [4]- براى توجيه افزوده، به بخش آخر آيه 14 همين سوره (ق) توجه فرماييد. [5]- به آيه 30 قيامت (75) توجه فرماييد. [6]- مفهوم آيه به بيان ديگر در آيات 38 مريم (19) و 66 نمل (27) آمده است. [7]- به آيه 18 همين سوره (ق) توجه فرماييد. [8]- مفهوم اين آيه به بيان ديگر در آيه 22 اسراء (17) آمده است. [9]- به آيات 36 زخرف (43) و 22 ابراهيم (14) كه از دو جهت جداگانه اين آيه را تبيين مىكنند، توجه فرماييد. [10]- به آيه 63 اسراء (17) توجه فرماييد. [11]- براى توجيه ترجمه «قول» به فرمان مجازات، با آيات 16 اسراء (17)، 13 سجده (32) و 71 زمر (39) مقايسه فرماييد؛ اين فرمان مجازات در آيات 18 اعراف (7)، 43 حجر (15) و 85 ص (38) آمده است. [12]- خوانندگان عزيز توجه دارند كه «ظلام» صيغه مبالغه است و اين كلمه ارتباط دقيق با مفاد آيه قبل و بخش ابتدايى همين آيه دارد.