4- سوره نساء به نام خداى رحمان [و] رحيم 1- اى مردم، در برابر پروردگارتان پروا كنيد كه شما را از يك تن آفريد و همسرش را نيز از [جنس] [1] او آفريد و از آن دو [تن]، مردان و زنان بسيار [در زمين] پراكنده كرد؛ و از خدايى پروا كنيد كه به [استناد موهبتهاى] او از يكديگر درخواست [و با يكديگر همكارى] مىكنيد؛ و از [گسيختن روابط] خويشاوندى بپرهيزيد كه خدا مراقب شماست. 2- اموال يتيمان را [پس از بلوغ و رشد] [2] به خودشان بازگردانيد، بىآنكه مرغوب را با نامرغوب جا به جا كنيد و اموال آنان را به ضميمه اموال خود مخوريد [3]، كه گناهى است بس بزرگ. 3- اگر ترس داشتيد كه [در صورت ازدواج با دختران يتيم تحت قيوميت خود] نتوانيد درباره آنها عدالت را رعايت كنيد، با زنان ديگر كه مىپسنديد ازدواج كنيد؛ [4] دو يا سه و [حد اكثر] چهار [مورد] [5]؛ و اگر [باز هم] ترس داشتيد كه [درباره همسران متعدد] نتوانيد عدالت را رعايت كنيد، تنها يك همسر اختيار كنيد و يا به زن اسيرى كه [احياناً] در اختيار شماست [اكتفاء كنيد]؛ اين [روش] نزديكتر است به اينكه [از حق] منحرف نشويد. 4- كابين زنان را به گونهاى كه به تصرفشان درآيد [6] بپردازيد و اگر خودشان بخشى از آن را با طيب خاطر به شما بخشيدند، گوارا و نوشين از آن بهره بريد. 5- اموال [سفيهان تحت قيموميت] خود را كه خدا قوام زندگى شما [را هم در صورت استحقاق به آن] مقرر داشته [7]، به تصرف [خود] سفيهان [8] در نياوريد، و [لى] از [درآمد] آن [9]، خوراك و لباس آنها را تأمين كنيد و به شايستگى با آنها سخن گوييد. 6- يتيمان را [مراقبت و] آزمايش كنيد تا به سن ازدواج برسند و اگر در آنها احساس رشد كرديد، اموالشان را در اختيار خودشان قرار دهيد و آن اموال را به زيادهروى و شتاب حيف و ميل نكنيد، [از بيم آن] كه بزرگ شوند [و اموالشان را باز ستانند]. هر كه بىنياز است، [از برداشت حق سرپرستى] خوددارى كند؛ و هر كه نيازمند است، در حد شايسته [از آن] استفاده نمايد؛ و هنگامى كه اموالشان را باز پس داديد، بر آنها گواه بگيريد؛ [گرچه] خدا به عنوان حسابرس كافى است. [1]- براى توجيه افزوده، با آيه 21 روم (30) يا 72 نحل (16) مقايسه فرماييد. [2]- براى توجيه افزوده، به آيه 6 نساء (همين سوره) توجه فرماييد. [3]- به آيه 10 نساء (همين سوره) توجه فرماييد. [4]- مسئله اين است كه سرپرست يك دختر يتيم (كه اموالى هم به ميراث برده است)، پس از ازدواج دختر مىبايست مدافع او در قبال بىعدالتى احتمالى همسر باشد و اگر سرپرست، خودش همسر دختر باشد، در موارد اختلاف و دشوارى چگونه از او دفاع خواهد كرد؟ لذا بهتر است شرايط به گونهاى باشد كه دختر يتيم پس از ازدواج، سايه سرپرست را نيز جداگانه احساس كند. اين مسئله شبيه به قوانين عرفى است كه هيئت مديره شركتها را از معامله با خود شركت منع كرده است. ولى چون پديده اختلاف در اين مورد عموميت ندارد، آيه فقط هشدار داده است، نه دستور؛ در اين رابطه در آيه 127 همين سوره نيز مجدداً هشدار داده شده است. [5]- ترجمه تحت اللفظ عبارت اين است: «دودو، سهسه و چهار چهار»، بعضى از مفسرين از جمله شيخ المفسرين طبرسى و علامه طباطبايى گفتهاند: «چون خطاب متوجه عمومى است به اين صورت بيان شده است»، ولى اين توضيح براى رفع ابهام از آن تعبير كافى به نظر نمىرسد؛ و اللَّه اعلم. [6]- استاد هدايت طى شرح مستدلى در پىنويس ترجمه قرآن خود، اين معنى را براى واژه «نحله» اثبات كرده است. [7]- براى توجيه افزوده، به آيه 6 نساء (همين سوره) توجه فرماييد. [8]- منظور از «سفيه» در اينجا افراد نابالغ از يتيمان است كه رشد كافى در خصوص امور مالى ندارند؛ مؤيد آن آيه بعدى است (فان انستم رشداً ...) [9]- بعضى از مفسران توضيح دادهاند، اينكه در آيه آمده است: وَ ارْزُقُوهُمْ فِيها نه «منها»، به اين معنى است كه سرمايه را بايد به كار اندازند و از ثمره آن، زندگى آنها را تأمين كنند.