مناظره چيره‌دست بودند، فرمان مى‌داد تا با گروههاى فكرى مناظره كنند. به عنوان نمونه كشّى مى‌نويسد:

«امام كاظم (ع) محمد بن حكيم را مأمور كرد تا در مسجد رسول خدا (ص) بنشيند و با مردم مدينه (و صاحبان افكار و عقايد مختلف) گفتگو و مناظره كند.» [1]

نمونه‌هايى از مبارزات امام (ع)

در ذيل نمونه‌هايى از مبارزات فرهنگى امام كاظم (ع) را در برابر بعضى از مكاتب و مسلكهاى فكرى عصر امامت آن حضرت ذكر مى‌كنيم.

ملحدان‌

تفكر الحاديگرى و زندقه از دوران حكومت امويان و توسط بعضى از خلفاى اموى در ميان مسلمانان مطرح شد و در عصر عباسيان ابعاد گسترده‌تر و داعيان بيشترى پيدا كرد. الحاد، شاخه‌هاى مختلفى دارد از قبيل انكار آفريدگار، اعتقاد نداشتن به يك يا چند صفت از صفات ثبوتيّه يا سلبيّه خداوند، ايمان نداشتن به پيامبران الهى و انكار معاد.

عنوان فراگير همه آنها انكار ضرورى دين است.

معروف‌ترين عناصر دعوت كننده به الحاد در عصر امام كاظم (ع) عبارت بودند از:

يزدان بن باذان، بشّار بن برد، صالح بن عبدالقدوس، ابن مقفّع، ابن ابى‌العوجاء، و مطيع‌بن اياس. اينان با القاى شبهات گمراه‌كننده در زمينه مسائل اعتقادى، اصول و مبانى اعتقادات مردم را سست و متزلزل مى‌كردند و آنان را به انحراف مى‌كشاندند.

امام كاظم (ع) در برابر اين گروه بى‌دين به دفاع از آيين توحيد برخاست و شبهات آنان را پاسخ گفت كه به دو مورد آن اشاره مى‌كنيم.

1- نفى حركت براى خداوند: از جمله اعتقادات سخيف زنديقيان اثبات حركت براى خداوند بود. آنان با استناد به روايت جعلىِ نقل شده توسط ابوهريره معتقد بودند خداوند هر شب در ثلث باقيمانده از شب به آسمان دنيا فرود مى‌آيد و از بندگانش‌

[1] - رجال كشى، ج 2، ص 746، رديف 844