درس بيستم:

رهبرى و حمايت شيعيان‌

از جمله محورهاى مهمّ فعاليتهاى سياسى، فرهنگى و اقتصادى امام كاظم (ع) رهبرى تشكيلات مخفى شيعه و نظارت بر پايگاههاى مردمى و تقويت و پشتيبانى آنها بود.

در تاريخ زندگانى امام صادق (ع) اشاره كرديم كه [1] جمع شيعه پس از رحلت پيامبر (ص) برغم توطئه‌ها و مخالفتهاى فراوانى كه از سوى حكمرانان اموى و عباسى عليه موجوديت آن صورت گرفت توانست هويّت خود را حفظ كند و مرحله به مرحله پيش رود تا جايى كه تعداد انگشت شمار و محدود آن در آغاز دوران امامت امام سجاد (ع) در عصر امام صادق (ع) به جمعيتى انبوه و متشكل افزايش پيدا كرده بود، و اين نبود جز در سايه تلاشها و تدبيرهاى حكيمانه امامان (ع) و رهبرى و نظارت مستقيم آن بزرگواران بر اعمال و افكار شيعيان.

پيشواى هفتم (ع) به اين رسالت مهمّ عنايتى ويژه داشت؛ چه آنكه مى‌ديد جمع انبوه شيعه چه در دوران پايانى زمامدارى منصور و چه در دوران خلفاى بعدى، از سوى حكمرانان، بيشترين فشار و اذيت و آزار را متحمل مى‌شوند و چنانچه رهبرى و نظارت مستقيم آن حضرت بر اين جمع مظلوم و مطرود حكومت و تغذيه فكرى و پشتيبانى سياسى و اقتصادى از ايشان نبود، چه بسا تلاشهاى نياكانش در گردآورى و تشكل آنان هدر مى‌رفت و جمعشان پراكنده مى‌گشت. نمودارهاى برجسته اين محور از تلاشهاى امام كاظم (ع) را در زير مرور مى‌كنيم.

[1] - ر. ك: درس شانزدهم