1- رهبرى تشكيلات سياسى شيعه‌

اين بخش از فعّاليت امام (ع)- به اقتضاى طبيعت آن- كاملًا سرّى و به دور از چشم دشمنان و حتى دوستان عوام، انجام مى‌گرفت و تنها خواص از كمّ و كيف آن مطلع بودند؛ از اين رو، براى اثبات آن نبايد در انتظار دلائل و مستندات روشن بود، ولى از شواهد و قراين زيادى در زندگى آن گرامى و شيعيان مى‌توان تا حدودى به بعضى از ابعاد اين حركت پى برد.

وجود مفضّل‌بن عمر جعفى به عنوان «باب» امام (ع) [1]، تقسيم ياران آن حضرت ميان افراد عادى، افراد مورد اعتماد و خواص از سوى محدثان و دانشمندان رجالى [2]، سعايت محمد بن اسماعيل، برادرزاده آن گرامى نزد هارون كه همزمان دو خليفه بر روى زمين؛ يكى در حجاز (موسى بن جعفر (ع)) و ديگرى در عراق (هارون) فعاليت دارند و براى آنان خراج و ماليات جمع مى‌شود! [3]، داستان گرفتارى محمدبن ابى عمير به دست نيروهاى امنيتى هارون و درخواست افشاى اسامى شيعيان توسط وى [4]، توصيه مؤكد آن گرامى بعضى از ياران خود را به كتمان و هشدار به اينكه افشاى اين امر همان و كشته شدن همان [5] و دهها شاهد ديگر، همه از وجود تشكيلات سياسى منسجم و سازمان يافته‌اى تحت رهبرى الهى امام كاظم (ع) خبر مى‌دهد. اين بخش را با يك نمونه به پايان مى‌بريم.

شعيب عقرقوفى، خدمتكار خود، مبارك را با دويست دينار پول و يك نامه به مدينه نزد موسى‌بن جعفر (ع) فرستاد. مبارك وقتى به مدينه رسيد متوجه شد امام (ع) به مكه رفته است. از اين رو، عازم مكه شد. او مى‌گويد: در ميان راه مكه و مدينه شبى از هاتفى شنيدم كه مى‌گويد: اى مبارك، خادم شعيب عقرقوفى! گفتم اى بنده خدا تو كيستى؟

گفت: من معتّب هستم. ابوالحسن فرمود: نامه را بده و آنچه را همراه‌دارى در منى به‌مابرسان.

[1] - در بخش تاريخ زندگانى امام صادق (ع)، درس شانزدهم درباره مفهوم سياسى «باب» توضيح لازم داده شد.

[2] - ر. ك: مناقب، ج 4، ص 325.

[3] - ر. ك: فرق الشيعه، ص 68 (پاورقى).

[4] - در درس پانزدهم تفصيل آن آمد.

[5] - ر. ك: بحارالانوار، ج 47، ص 344.