چگونگى در گذشت و محلّ دفن او را مخاطب ذكر كرده‌اند؛ در پاره‌اى مآخذ آمده است كه وى به هنگام هجرت به ايران به دست عوامل مأمون به شهادت رسيد. [1] محل دفن او بين اصطخر شيراز، سيرجان، تبريز، رى و قم مردد است. بنابر نقل نجاشى زمانى كه حضرت عبدالعظيم در دى بود پنهانى به زيارت قبرى مى‌رفت- كه هم اكنون در نزديكى قبر اوست- و مى‌گفت: اين قبر مردى از فرزندان موسى بن جعفر 0 ع) است. [2] علّامه مجلسى نيز اين احتمال را تقويت كرده است. [3] ولى صاحب مجدى قبر او را در اصطخر شيراز مى‌داند. [4]

«ابن عنبه» قبرى را كه در شيراز است متعلق به فرزندش «على بن حمزه» مى‌داند و از «لبّ الانساب» نقل مى‌كند كه قبر حمزه در سيرجان است. [5] در قم نيز مزارى است كه به «شاهزاده حمزه» معروف است و ظاهر سخن صاحب تاريخ قم اين است كه اين بزرگوار همان حمزة بن موسى عليه السلام است. [6]

فاطمه معصومه‌

در ميان دختران موسى بن جعفر عليه السلام فاطمه كبرى معروف به «فاطمه معصومه» عليه السلام از همه برتر، بزرگوارتر و با فضيلت‌تر است. برخى از مورخان چهار نفر از دختران موسى بن جعفر عليه السلام را با نام «فاطمه» ياد كرده‌اند: فاطمه كبرى، فاطمه وسطى، فاطمه صغرى و فاطمه. [7] فاطمه صغرى، مشهور به «بى بى هيبت» در آذربايجان شوروى در جنوب بادكوبه مدفون است. [8] فاطمه وسطى- بنا به نقلى- در اصفهان دفن شده است. [9] قبر

[1] - همان

[2] - رجال نجاشى، ص 248

[3] - ر. ك: بخارالانوار، ج 48، ص 313

[4] - ر. ك: بحارالانوار، ج 48، ص 285 (پانوشت)

[5] - ر. ك: عمدة الطالب، ص 228

[6] - ر. ك: منتهى الآمال، ج 2، ص 235

[7] - ر. ك: تذكرة الخواص، ص 315

[8] - بحارالانوار، ج 48، ص 317

[9] - كريمۀ اهل بيت، ص 30