منظور از راسخان در علم كسانى هستند كه دانش آنان نسبت به خدا و آيات او بگونه‌اى ثابت و استوار است كه هيچ گونه غبار شك و ترديدى بر آن نمى‌نشيند.

اين مفهوم گرچه وسيع است و همه دانشمندان و متفكران صاحبنظر را در برمى گيرد، ليكن در ميان آنان افراد ممتازى هستند كه درخشندگى خاصى دارند و از مصاديق اوليّه و قطعى اين كلمه بشمار مى‌روند، بگونه‌اى كه وقتى اين تعبير ذكر مى‌شود، قبل از همه، آنان به ذهن مى‌آيند.

علاوه بر آن كه در روايات مصداق آن، پيامبر و ائمه عليهم السلام بيان شده است. [1]

موسى بن جعفر عليه السلام داناترين و جامع‌ترين فرد عصر خود در علوم عقلى و نقلى بود، زيرا دانش او چون دانش پيامبر صلى الله عليه و آله و ديگر امامان عليه السلام لذّتى و خدادادى بود نه اكتسابى.

مسائل و موضوعات علمى و فكرى كه از امام كاظم عليه السلام در كتابهاى حديث، فقه، كلام و تفسير به يادگار مانده بيانگر عمق و گستردگى دامنه دانش آن بزرگوار است. امام صادق عليه السلام درباره آگاهيهاى فرزندنش به «عيسى شلقان» فرمود:

«انَّ ابْنى هذا الَّذى رَأيتَ لَو سَألتَهُ عَمَّا بَيْنَ دَفَّتى المُصْحَف لاجابَكَ فِيهِ بِعِلم» [2]

اگر از اين فرزندم كه مى‌بينى (اشاره به امام كاظم عليه السلام) از آنچه كه در قرآن است بپرسى با دانش و دليل پاسخگو خواهد بود.

آگاهيهاى پيشواى هفتم به قرآن محدود نمى‌شود، بلكه به كتابهاى آسمانى پيشينيان نيز همچون قرآن آگاه بود. آن گرامى از ابرهه نصرانى پرسيد: آگاهى تو از كتاب آسمانى ات (انجيل) در چهحد است؟ عرض كرد: به انجيل و تأويل آن دانا هستم.

راوى مى‌گويد: حضرت كاظم عليه السلام به قرائت انجيل پرداخت و چنان صحيح و فصيح قرائت كرد كه ابرهه گفت: مسيح نيز اين گونه تلاوت مى‌كرده، و كسى به غبر از او چنين قرائت نكرده است و من پنجاه سال است در جستجوى اين گونه قرائت هستم. آنگاه به دست آن حضرت مسلمان شد. [3]

[1] - براى آگاهى از اين روايات ر. ك: كافى، ج 1، ص 213

[2] - بحارالانوار، ج 48، ص 24

[3] - مناقب، ج 4، ص 310